Coronanijs 14 jannewaris: Underwiis, sport en winkels wer iepen

"We moeten leren leven met het virus. En dus hebben we een langetermijnperspectief nodig. Het is een gezamenlijk probleem dat we gezamenlijk moeten oplossen", seit Kuipers ta beslút.

Minister Kuipers advisearret it brûken fan medyske mûlkapkes. Neffens him moatte dy op folle mear plakken droegen wurde.

Wichtige foarsjenningen steane ûnder druk, mar dochs wurdt de stap set om guon sektoren wer te iepenjen. "Omdat het nodig is om te blijven bewegen. Omdat jongeren elkaar moeten ontmoeten, zij hebben het op dit moment heel zwaar. Alles dicht houden beschadigt onze gezondheid ook", seit minister Kuipers.

"Na twee jaar zijn we in een nieuwe fase van de pandemie beland", seit minister Kuipers. "Het virus gaat niet meer weg." Dochs is it tal besmettingen flink omheech gien troch de omikronfariant. It betsjut dat in soad minsken thús sitte. "Dat kan de maatschappij ontwrichten." Wol wurde der minder minsken siik, mar as it tal besmettingen sa heech is, bliuwe der dochs in soad minsken dy't ferlet hawwe fan soarch.

It advys foar de maksimale groepsgrutte bûten en thús wurdt fjouwer minsken. Wol freget Rutte om rekken te hâlden mei de basismaatregels, lykas it waskjen fan de hannen.

It folsleine ûnderwiis is wer iepen, lyk as de sporten binnen en bûten. De winkels kinne oant 17.00 oere iepen en de essinsjele winkels lykas supermerken oant 20.00 oere. Dêr sitte wol betingsten oan fêst, lykas in mûlkapke.

Op 25 jannewaris wurdt der op 'e nij sjoen nei de coronamaatregels. It kabinet sjocht dan as earste nei ûnder oare de hoareka, musea en teäters, fertelt Rutte.

Premier Mark Rutte en minister fan Folkssûnens Ernst Kuipers komme de seal yn. Rutte seit dat de druk om maatregels los te litten grut wurdt. "En dat is begrijpelijk." Mar net alles kin tagelyk iepen, seit hy.

De kappers meie fan sneon ôf wer iepen. Brânzjeorganisaasje ANKO is bliid mei de ferromming fan de regels. Dy hat der wikenlang foar striden om dit foar inoar te krijen. Neffens de ANKO kin der mei mûlkapkes op en mei in ôfspraak yn it foar wer feilich wurke wurde.

De hoareka soe gewoan iepen kinne as se elke dei om 17.00 ticht geane. Dat seit Bert Mulder, dokter-mikrobiolooch fan it Canisius Wilhelmina Sikehûs yn Nimwegen. It is dan wol wichtich dat de oare coronamaatregels foarsichtich ferromme wurde en dat minsken in protte teste en mûlkapkes drage.

It giet neffens Mulder mei sokke ferrommingen om de "optelsom van contacten tussen mensen". Mei in jûnslockdown yn de hoareka soene dy kontakten beheind bliuwe kinne. It liket der net op dat it kabinet op de parsekonferinsje oankundigje sil dat de hoareka iepen mei, al hawwe guon hoarekasaken yn Nederlân wol oanjûn sneon iepen te gean.

Fryske sikehuzen begjinne wer mei it útfieren fan de reguliere soarch. Earder koene allinnich spoedoperaasjes dien wurde. Der komt no wer wat romte, mar lang net alle behannelingen en operaasjes kinne al dien wurde, sa litte wurdfierders witte.

It fakbûn FNV hat begryp foar hoarekameiwurkers dy't wer oan it wurk wolle, it bûn fynt dat dit feilich kin. De FNV sil hoarekasaken der net op oansprekke as se beslute iepen te gean, wat it kabinet freedtejûn ek oankundiget yn de parsekonferinsje.

"Met de QR-code, mondkapjes en voldoende afstand houden zijn er genoeg middelen om veilig te werken", seit fakbûnbestjoerder Edwin Vlek, hy giet by de FNV oer de hoareka.

Winkeliers neame it iepenjen fan de net-essinsjele winkels sûnder ôfspraak "heel erg positief nieuws", meldt winkeliersorganisaasje INretail. Haachske boarnen melden earder dat it kabinet nei alle gedachten oankundigje sil dat net-essinsjele winkels fan saterdei ôf wer oant 17.00 oere iepen meie. Klanten kinne dan sûnder ôfspraak winkelje.

INretail seit fierder te hoopjen dat oare sektoaren dy't no wierskynlik noch ticht bliuwe moatte, ynkoarten ek goed nijs krije. "We willen weer terug naar een normaal leven, bij een levendige winkelstraat horen ook de horeca en cultuur", seit in wurdfierder.

Yn Fryslân binne yn de ôfrûne 24 oeren 1.015 nije coronabesmettingen registrearre by it RIVM. Dat binne 300 mear as tongersdei, doe waarden 715 besmettingen meld. Yn trochsneed binne yn de ôfrûne wike alle dagen 803 besmettingen meld yn Fryslân.

Yn de ôfrûne 24 oeren is yn Fryslân ien stjergefal fêststeld as gefolch fan it coronafirus. Dat giet om in ynwenner fan Tytsjerksteradiel. Der binne twa Friezen mei it coronafirus opnommen yn it sikehûs. Dat giet om in ynwenner fan Ljouwert en Waadhoeke.

Lanlik leit it tal nije coronabesmettingen op 35.521. Dat is it heechste deisifer sûnt it begjin fan de pandemy yn Nederlân. It trochsneed tal besmettingen fan de ôfrûne sân dagen is 31.206.

Fan moarn ôf meie net-essinsjele winkels wer iepen, sûnder dat klanten earst in ôfspraak meitsje hoege. Haachske boarnen melde dat it kabinet it dêr oer iens wurden is. Der bliuwe noch wol regels jilden foar it maksimale tal klanten de fjouwerkante meter.

De ferromming giet fierder as wat earder ferwachte waard. Tongersdei lekte út dat minsken allinnich op ôfspraak terjochte koene by net-essinsjele winkels.

Under oaren kassameiwurkers en leararen soene foarrang krije moatte by faksinaasjekampanjes, ta dy konklúzje binne ûndersikers fan de Universiteit Utrecht kommen. Sy sizze dat faksinearjen effisjinter wurdt, as minsken dy't in soad persoanlik kontakt ha earder prikt wurde. It is de konklúzje fan in stúdzje dy't freed ferskynde yn it wittenskiplike tiidskrift Scientific Reports.

De ûndersikers sizze derby dat se net sizze wolle dat kwetsbere minsken gjin foarrang mear krije moatte, lykas no wol it gefal is. Sy sizze dat "het belangrijk is om óók rekening te houden met het aantal contacten dat een mens gedurende een (werk)dag heeft. Het is een effectieve manier gebleken om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan."

It tal pasjinten dat yn de Nederlânske sikehûzen leit mei Covid-19 is de ôfrûne 24 oeren wer sakke. Der lizze freed 1288 coronapasjinten yn de lanlike sikehûzen. Dêrfan lizze der 954 coronapasjinten op in ferpleechôfdieling, dat binne der 48 minder as tongersdei.

It is foar it earst sûnt 1 novimber dat der minder as tûzen pasjinten op de ferpleechôfdielingen lizze. Dat docht bliken út de lêste sifers fan it Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Op de ic's lizze op it stuit noch 334 pasjinten mei Covid-19, dat binne der 24 minder as tongersdei.

"De lanlike gedachte fan it RIVM is dat it aanst oeral de dominante fariant is", seit GGD-direkteur Margreet de Graaf oer de omikronfariant. De fariant gong nei alle gedachten al langer rûn yn Fryslân, mar wie ferline wike noch net offisjeel fêststeld yn Fryslân.

Yntusken wol, seit De Graaf: "Dat dogge wy sels net, wy stjoere it op. En yn de meunsters fan ein desimber is it wol fûn. Sjochst ek in enoarme groei fan besmettingen, dêr blykt wol út dat omikron grutter wurdt. Mar oft delta al fuort is witte we fansels net."

Yn de ôfrûne wike hat de GGD yn Fryslân 6.131 positive testen fêststeld, 73 persint mear positive gefallen as in wike earder. De groei is yn hast alle leeftiidsgroepen werom te sjen, útsein by de 60-plussers. GGD Fryslân doart by dizze groep no te sprekken fan in 'boostereffekt'. De groep 60-plussers is neffens de GGD grutdiels op 'e nij faksinearre en it boosterfaksin is yntusken ek wurksum.

By jongerein nimt it tal nije besmettingen just rap ta. Yn de groep fan 12 oant 18 jier waarden de ôfrûne wike hast 80 persint mear besmettingen fêststeld as in wike lyn, by de groep fan 18 oant 30 jier giet it om in groei fan 67 persint.

Minister Slot fan Binnenlânske Saken seit begryp te hawwen foar boargemasters dy't eins in eachje tichtknipe wolle foar ûndernimmers dy't de coronaregels oertrêdzje. "Aan de andere kant hebben we met elkaar regels afgesproken in het belang van de volksgezondheid", seit se.

Boargemasters regelje it hanthavenjen fan de coronaregels sels. In oantal boargemasters hat sein dat se in eachje tichtknipe wolle by de iepening fan de winkels en hoareka takom sneon. Sy sjogge it as in demonstraasje tsjin de strange lockdown. De foarsitters fan de Veiligheidsregio's hawwe yn it saneamde Veiligheidsberaad wol ôfsprutsen dat it yn acht nimmen fan de coronaregels it útgongspunt bliuwt.

It nije kabinet moat offisjeel noch beslute oft guon winkels dit wykein wer iepen meie. Premier Rutte en soarchminister Kuipers meitsje dêr freedtejûn yn in parsekonfersinje nei alle gedachten mear oer bekend.

Yn de earste wike nei de krystfakânsje hat op ien op de seis skoallen (17 persint) ien of mear klassen thús sitten. Dat wie yn hast alle gefallen troch't in learaar der net wie, meldt de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS) nei oanlieding fan in peiling ûnder hast tûzen skoaldirekteuren.

Neffens it AVS is de earste wike op skoallen, nettsjinsteande de rap ferspriedende omikronfariant, goed ferrûn. In grut diel fan de learlingen en leararen wiene dizze wike op skoalle, en gjin inkelde skoalle yn Nederlân moast fanwegen corona hielendal ticht. De AVS seit dat dit de sifers oer de start nei de krystfakânsje binne, en dat dit noch neat seit oer de besmettingen op skoallen.

It heger ûnderwiis, it mbû, de detailhannel, kontaktberoppen en sport: it liket derop dat dy fan moarn ôf allegear wer diels iepen meie. Foar de kultuersektor is it ferhaal oars: dy bliuwt ticht.

Wiebren Buma fan Cultuur Kwartier Sneek hat dochs noch in lyts sprankje hoop. "Gisteren zijn er indringende gesprekken gevoerd met Gunay Uslu, de nieuwe staatssecretaris. Die worden vandaag voortgezet. Ik heb nog steeds de hoop dat cultuurbeoefening wordt toegevoegd aan de lijst van versoepelingen."

Dizze wike ha 6.206 Friezen posityf test op it coronafirus, tsjinoer 3.577 in wike earder: in groei fan goed 73 prosint.

Der binne de ôfrûne wike noch wol minder Friezen mei it coronafirus yn it sikehûs opnaam. It binne der njoggen, foarige wike noch sân. Yn de ôfrûne wike binne der trije Friezen ferstoarn oan it coronafirus. Dat is ien minder as ferline wike.

It nije kabinet hâldt jûn om 19.00 oere syn earste coronaparsekonferinsje. Dêr sille premier Mark Rutte en Folkssûnensminister Ernst Kuipers oankundigje dat de hurde lockdown ferromme wurdt. Juster lekte al út dat fan moarn ôf der wer mear mooglik wurdt yn it heger ûnderwiis en mbû, de detailhannel, kontaktberoppen en sport.

De parsekonferinsje sil der oars útsjen as de parsekonferinsjes mei Rutte en De Jonge, want Kuipers sil in skerm brûke mei bygelyks grafiken om syn ferhaal út te lizzen. De gebaretolken sitte yn in oare romte en wurde mei in skermke yn byld brocht.

Wolkom by it liveblog fan freed 14 jannewaris oer de ûntwikkelingen oangeande it coronafirus yn Fryslân. Us liveblog fan juster neilêze kin hjir.