De toan fan Jan de Groot: "Reedrije"

"En wer waarstou op 4 jannewary 1997? Op 'e dâg fan 'e Elfstedentocht? In 'e kroeg, meneer De Kock, met c-o-c-k. De tillevizy ston op 'e stamtafel en wij satten met 'n groepy foor de tocht. Kachel an, glassy bier en 'n flaubyt. Och soa gesellig. Ik kin 't mij nag heel goed heuge.
En ni, ik ston dat jaar niet an 'e Blikfaart. Foor myn aigen begripen waar 't roetkoud, al mot ik d'r drekt achteran sêge dat 't foor mij al gau te koud is.
In 'e jaren tachtig bin ik d'r al weest en ok bij de huldiging in de 'Frieslandhal'. Der liep ik doe om met 'n button met derop de tekst: 'I love Sipkema.' Smoordrok waar 't doe, maar 't waar och soa gesellig, weet ik nag.
Sels hou ik niet fan reedrijen. As klain kynd sâg ik d'r al teugenan as hangen at mij de redens onderbonnen worden. Nou, dan gaan je dochs niet reedrijen? Jaha! Laai 't maar soa maklik. D'r is namelik niks minder as dat je as kynd reedrije mòtte. Temînsen dat fonnen 'n prot ouweloi en bij mij waren dat myn pake en bep.
Ik deen betúltsys dat ik swakke ankels had, want dat had ik wel 's een sêgen hoord. Maar der had ôns bep dan weer wat foor: inswachtele. Dan worden myn ankels inpakt al satten se in 'n dwangbuis. Ik liep dan, met de redens ônder, fan 't huus fan ôns pake en bep rechtdeur na de Kaaifaart toe. Dat waar maar 'n heel klain stikky.
Ja, fan alle kines wort ferwacht dat se reedrijen prachtig fine. Goed, dan sil ik froeger wel weer 'n núvver jonky weest hewwe.
En dan die skoalwedstriden Brrrr! Der kon ik nooit an onderút komme. Maar in 'e regel sat ik dan in 'e poeiertint met 'n kop poeiermelk en 'n Mars te wachten tot 't momint dat ik rije most. Maar ik worde der altiten betrapt deur 'n meester of juf en die joeg mij de poeiertint dan weer út met 'e woorden: "Reedrije dou!" Ja, ik hew even soa goed wat metmaakt
Dan ston ik op 't iis met myn Frise deurlopers ônder; met de nadruk op 'ston.' Ik worde fansels soa koud as 'n bok. 't Water stroomde hyltyd sneller myn neus út en fermong hur met 't wol fan 'e sjaal tot 't momint dat 't focht befriezingsferskynsels fertoande. Dan worde ik starigan 'n iisskulptuur. En ik maar wachte tot ik an 'e beurt waar om te rijen.
Myn teugenstander wist fansels allang dat hij fan mij winne sou. Maar op 'n keer kwam ik niet eens an myn rit toe. Ons hait wist fan myn groate ôfkeer fan 't iis ôf en 't leken him wel raadsem om 's even te kiken at ik nag wel leefde. Overdreven steld fansels, maar hij begreep mij hierin as gyn ânder.
Hij sâg mij in myn befroren toestand en saai teugen de meester dat-y mij met na huus nam. Die prottelde eerst al wat teugen, want ik most ommers nag rije, maar ôns hait waar beraden en nam mij met. Dat kon hij 't maklikst doen deur mij ônder syn êrm met te nimmen, want ik waar 'n iispegel worren. Krekt foor de kachel worde ik mijsels weer. Wat kin smelte dan lekker weze."