De toan fan Jan Koops: "Laandgreenzen"

Zollen jim op zokke vraogen votdaolik klaore aantwoorden hebben? Now, ikke niet dus.

Now holen kiender meerstentieds op een bepaolde leeftied op om dat soorte van vraogen te stellen. En dat is slim spietig, want daordeur wo'n zaeken mar al te vaeke as hiel vanzelssprekend, of eins vanzels-zwiegend, anneumen, wiels d'r best wel vraogen bi'j te stellen binnen.

Gelokkig bin d'r ok meensken die bi'j et op jaoren kommen juust deurgaon mit et stellen van vraogen.

Oflopen weekaende wodde bekend maekt wie oonze ni'je Theoloog des Vaderlands is: Thomas Quartier. Now zoj' zeggen kunnen dat hi'j as theoloog zien veurnaeme niet mit het, want in de Biebel gaot Thomas deur veur ongeleuvig. Now is disse Thomas Quartier niet ongeleuvig, mar hi'j is naor eigen zeggen al een zukende, een niet-wetende. En dat sprekt mi'j now juust slim an in disse theoloog. Ik heb et niet zo op meensken die alles mar hiel zeker daenken te weten, en dan veural ok hoe aandere meensken daenken en leven moeten zollen.

Daorbi'j: et mooie van meensken die zuken blieven, is dat ze ok vraogen stellen blieven.

Thomas Quartier het, bi'j zien benuming as Theoloog des Vaderlands angeven, dat hi'j veural 'radikaole vraogen' stellen zal.

Een eerste veurbield van zoe'n radikaole vraoge gaf hi'j in een interview dat dagblad Trouw mit him hadde.

Daorin vreug hi'j 'Waoromme bin d'r eins laandgreenzen?' Die vraoge komt hiel dichtebi'j in disse tied waor et mit riegelmaot gaot over meensken die as vlochteling an de laandgreenzen staon of die mit gammele boties of al zwemmende et straand berikken. 'Waoromme bin d'r eins laandgreenzen?' Begin tachtiger jaoren was et Hans Janmaat van de Centrumperti'j en laeter de Centrumdemekraoten die mit kreten as "Vol = Vol" en "Eigen volk eerst" een eigen dudelik antwoord gaf op die vraoge: laandgreenzen weren d'r neffens him om wat van oons is ok veur oonszels te holen.

Ok vandaege-de-dag bin d'r perti'jen die d'r zokke staandpunten op nao holen. Dat hiel vule van oonze riekdom ontstaon is deurdawwe grondstoffen uut aandere lanen roofd hebben, dat wodt dan vaeke vergeten.

En dat d'r een bulte van oons ofval juust dumpt wodt in aandere lanen, dat weten we vanzels ok niet. Nee: 'Et is laand van oons en et moet van oons blieven. Mienes is mienes en daor heb ie van of te blieven!'

Mar as de keuning zien privédomein 'laandgoed Et Loo' een peer maond sluten wil om daor te jaegen dan gaot vanzelsetzelde volk flink te keer: 'Dat kroondomein moet van oons allemaole wezen; daor willen wi'j lopen, oonze hond uutlaoten of verstoppertie speulen!'

Tja, dat is raozen al naor gelang et jow zels uutkomt.

Nee, doe mi'j dan mar die ni'je Theoloog des Vaderlands, mit zien radikaole vraoge: "Waoromme bin d'r eins laandgreenzen?"

Veur him as monnik is dit ok een logische vraoge. Vanuut de Biebel en vanuut de kloostertredisie moej' zeggen: veur elkeniene die bi'j je an de deure klopt doej' eupen.

Et zol mi'j niks verbaozen as die tredisie weerommegaot op et oolde kastverhael. Jozef is mit Maria onderwegens en ze zuken een onderkommen, Mar bi'j alle harbargen daor ze ankloppen is et "Vol is Vol." "Ja, mar", röpt Jozef dan, "de vrouw is zwaor!"

"Kan wel wezen, mar vol is vol." En uutaendelik belanen ze dus in een stal. Alle vri'jdaegen as ik an een ni'je mini-kaststal bouwe, dan gaon mien gedaachten wel es evenpies naor dat oolde verhael.

Dan daenk ik: al die harbargiers hebben jaoren laeter spiet as haoren op heur heufd dat ze Jozef en Maria gien onderdak geven hebben. Dan hadden ze de kaemer daor et kiend in geboren wodde veur een flinke pries in de verhuur doen kund. Wie wil niet es overnaachten in de kaemer waor iene van de bekendste meensken ooit et eerste locht zag?

Et komt nog es zoveer dat oons laand smeken zal an buterlaanse meensken om bi'j oons in de zorg of et onderwies warken te willen. Et gebeurt now al mar d'r komt hieltied meer verlet van die meensken omreden we zels te min hebben. En dan doen laandgreenzen d'r vanzels inienen niet meer toe.

Waoromme bin d'r eins laandgreenzen?"