ARGYF: De magneetsweeftrein: fan 'paradepaardje' nei dea hynder
In rappe spoarferbining tusken it Noarden en de Rânestêd; der is no yn ferkiezingstiid wer in soad belangstelling foar. Oan it begjin fan dizze iuw woene noardlike bestjoerders in magneetsweeftrein mei 400 kilometer yn de oere op dit trajekt ride litte. In testrit op de proefbaan fan de sweeftrein yn Dútslân wie der yn desimber 1999 al wakker ynfallen by ferkearsminister Netelenbos en de stjoergroep Zuiderzeelijn.
De magneetsweeftrein soe it Noarden in bulte wurkgelegenheid opsmite moatte, mar dochs lei der yn 2004 noch altyd gjin beslút, sa melde Omrop Fryslân doe:
De noardlike lobby rjochte him yn de foarige iuw benammen op de oanlis fan in Suderseespoar mei tradisjonele treinen, mar dat feroare yn 1998. It kabinet hie doe it advys fan de kommisje-Langman oernommen om it ekonomysk swakke Noard-Nederlân in miljarde-ynjeksje te jaan. Boppedat moast der in helberensûndersyk komme foar in flugge ferbining tusken it westen en it noarden fan it lân.
De noardlike provinsjes besochten dêrop in dûbelslach te slaan: in nij spoar mei de fluchste magneetsweeftechnyk. It Dútske Lathen wie yn 2000 it iennige plak op de wrâld dêr't in rit mei de sweeftrein makke wurde koe op in proeftrajekt fan 30 kilometer.
Sjoch foar in yndruk dêrfan nei it folgjende argyffragmint út 2000 fan Omrop Fryslân:
Fjouwer farianten yn it helberensûndersyk
Stasjon Drachten
Mei in nije treinferbining soe Drachten lang om let ek oan it spoar komme te lizzen. Drachten is noch altyd ien fan grutste plakken fan Nederlân sûnder spoarferbining. De winsk foar in stasjon Drachten libbe al yn 1949.
Yn dit fragmint út it argyf fan Omrop Fryslân út it jier 2000 lit âld-sekretaris Peter van Schaik fan de Stichting Zuiderzeelijn sjen hoefier it dossier tebek giet:
Aldjiersstunt
Mei de milenniumwiksel spile de âldjiersploech fan De Folgeren mei ien fan har grutste stunts op de doe aktuele diskusje yn: se hellen de tritich meter lange magneettrein út Lathen nei Fryslân. Oant 2006 hat in stik sweeftrein noch oan de sneldyk by Drachten stien as promoasje foar in flugge spoarline nei it Noarden.
De sweeftrein luts op nijjiersdei 2000 in soad publyk nei de tún fan hotel Vreewyk, sa is te sjen yn de reportaazje fan Omrop Fryslân:
Hege kosten...
Mar wêrom duorre de beslútfoarming foar in magneetspoar sa lang? It Ryk hie al 2,73 miljard op it kleed lein foar de oanlis fan in Suderseeline, mar dêrmei wie de finansiering noch lang net rûn. Yn it gefal fan in hegesnelheidsline of in sweeftrein moasten provinsjes, gemeenten en it bedriuwslibben der nochris miljarden by lizze.
Om it projekt rendabel te meitsjen moasten stasjons lykas Drachten en It Hearrenfean folboud wurde mei kantoaren en wenten. Mar paste sokke heechbou wol yn it Fryske lânskip? Ek libbe der skepsis oer de saneamde publyk-private gearwurking tusken oerheid en bedriuwslibben: by in fallisemint fan de eksploitant soe de oerheid foar de kosten opdraaie.
... en mear beswieren
Foar in tsjinstregeling fan fjouwer treinen yn 'e oere yn beide rjochtingen wiene der twa magneetbanen neistinoar nedich. De banen, dy't op fiadukthichte op grutte betonnen dragers lizze, soene in grutte wjerslach op de omjouwing hawwe. Ek de transfearia soene op ôfstân fan de besteande treinstasjons komme te lizzen. Dat makke oerstappen of it trochlûken fan spoarferbinings dreech oant ûnmooglik.
In tebeksetter
Yn Dútslân wiene yn dy tiid ek fiergeande plannen foar in sweeftrein tusken Hamburg en Berlyn. In twadde stik magneetbaan tusken Amsterdam en Grins soe dêr dan yn de takomst wer op oanslute kinne. Mar yn de simmer fan 2000 seach it Dútske regear fanwege de hege kosten der dochs fan ôf.
Ofnimmend draachflak
De jierren dêrnei groeide der ferset tsjin de sweeftrein, en net allinne yn de provinsjale polityk. Yn 2003 begûn Milieudefensie in kampanje tsjin de lobby foar de magneetsweeftrein, om't de trein te folle skealike effekten foar it miljeu hawwe soe. Yn juny 2005 sei de Twadde Keamer net trochgean te wollen mei de plannen foar de sweeftrein.
As dan ek noch út peilingen bliken docht dat de ynwenners fan it Noarden gruttendiels tsjin de komst binne fan in sweeftrein, is lang om let dúdlik dat it projekt gjin takomst mear hat, is de gearfetting fan Omrop Fryslân yn april 2006:
