Schoolmeester Paulus Folkertsma was beter dan Beethoven

"De composities van de Friese schoolmeester Paulus Folkertsma zijn net zo goed als de muziekwerken van Beethoven. Misschien nu en dan zelfs beter!" Muzikant en componist Wiebe Kaspers is duidelijk in zijn mening. Hij bewerkte enkele stukken van Folkertsma voor het ClassJazz Cross Over-project van City Jazz Leeuwarden, dat zondag 28 augustus tijdens het UIT-festival in Leeuwarden zal worden uitgevoerd. Muziek van oorspronkelijk Friese componisten getransformeerd in hedendaagse jazz. Het project is een schot in de roos en kreeg tot nu toe veel waardering. City Jazz Leeuwarden heeft dan ook plannen om in 2018 groots uit te pakken.
Door Eduard Rekker en Henk te Biesebeek
Drie jaar geleden introduceerde City Jazz Leeuwarden het cross over-project als vast programma-onderdeel van het jaarlijkse jazzfestival. Hierbij wordt werk van oorspronkelijk Friese componisten getransformeerd tot hedendaagse jazzmuziek. Het Friese muziektalent Wiebe Kaspers werd gevraagd om als eerste dit project te realiseren. In samenwerking met bestuurslid Gert de Jong van City Jazz Leeuwarden en Ronald Slagter van het Frysk Muzyk Argyf werd een keuze gemaakt uit het oeuvre van de Friese componist Reynoldus Popma van Oevering (1692 – 1782) en het nagelaten werk van Richard Hageman (1881-1966). Hageman, die in Leeuwarden geboren was, zou met name furore  maken in Hollywood als componist van filmmuziek. Het eerste resultaat was direct een ‘boppeslach’. Het was niet alleen verrassend, maar tegelijk fascinerend om te zien en te horen hoe de Friese Groninger pianist Peter van der Zwaag de oorspronkelijk klassieke noten als swingende jazzklanken uit zijn clavesimbel liet stromen. Niet verwonderlijk dat de bewerkingen van Kaspers tot twee maal toe een reprise kregen: bij de officiële opening van het Hageman Akwadukt én de feestelijke start van het Maria Louisejaar in de Grote Kerk te Leeuwarden.
Voor dit jaar is gekozen voor werk van de in Leeuwarden geboren pianiste Hanna Beekhuis (1889-1980) en van de bekende Friese schoolmeester Paulus Folkertsma (1901 – 1992). Componisten die Wiebe aanvankelijk nog niet kende. En hij is diep onder de indruk. Het eigenzinnige oeuvre van Beekhuis blijft hem boeien. Modern klassiek bijna, met een duistere ondertoon. Maar voor Paulus Folkertsma maakt hij intussen een diepe buiging. “ De meeste Friezen kennen Folkertsma als de schoolmeester, die in zijn vrije tijd de teksten uit ‘Rimen en Teltsjes ‘ van de gebroeders Halbertsma zo aardig op muziek wist te zetten. Maar je moet zijn andere werk horen. Een aantal van zijn orkestwerken, die ook zijn uitgevoerd door landelijke toporkesten, benaderen echt het niveau van grote namen als Ludwig van Beethoven. Misschien was Folkertsma in zijn beste werken zelfs beter!”
Ook bestuurslid Gert de Jong van City Jazz Leeuwarden heeft hooggespannen verwachtingen van het derde Cross Over-project in successie. Doel is immers om hiermee het werk van oude vergeten componisten weer onder de aandacht van een hedendaags publiek te brengen. Aan de andere kant is het een prachtige leerschool voor jonge jazzmuzikanten om zich in alle vormen van de jazzmuziek te bekwamen. Want ook deze keer staat Wiebe niet alleen op het podium. Zo wordt hij op zondagmiddag 28 augustus op het City Jazzpodium bij Keunstwurk in Leeuwarden muzikaal ondersteund door bassist Florian den Hollander, slagwerker Daan Slagter, trompettiste Maaike Boonstra en fluitiste Nadia Marak.
Gezien het succes tot nu toe denkt De Jong dat voor het ClassJazz Cross Over-project een mooie toekomst is weggelegd. Ook voor 2017 staan de eerste plannen alweer in cement, maar nog grootser zal de aanpak over twee jaar worden. “Dan willen we vier podia op het Wilhelminaplein hebben staan. We zoeken ook dan weer een mooi werkstuk uit van een Friese componist, dat in vier verschillende jazzuitvoeringen te horen zal zijn. Doel is om uiteindelijk te eindigen in een magistrale apotheose, uitgevoerd door alle muzikanten op het plein tezamen”.
Zover is het nog niet. Dat is ook Wiebe Kaspers zich bewust. Een kleine pauze is tijdens de repetities toegestaan. Maar zodra de gehaktballetjes in tomatensaus naar binnen zijn gewerkt, werpen de muzikanten zich weer fanatiek op de partituren van Beekhuis en Folkertsma. Want de muziek is niet eenvoudig. En zondag 28 augustus moeten alle noten wel op de juiste plaats staan, zodat ook deze Cross Over een succes wordt. Dat staat vast!