Het festival van Adje

In 2018 moet er een groot jeugdfestival komen, het Adje Lambertsz-festival. Het evenement dat plaatsvindt in februari 2018 brengt kinderen uit Leeuwarden en Valetta (Malta) samen. De kinderen van verschillende nationaliteiten en culturen bereiden gezamenlijk het festival voor. Er treedt een koor van kinderen op met Europese liederen over vrijheid en er komt een internationaal jeugdcircus bij dit Adje Lambertsz-festival. Maar wie is hij nou eigenlijk?
Adje of Adie Lambertsz was in de zestiende eeuw enkele jaren burgemeester van Leeuwarden, dat in die tijd nog werd geschreven als ‘ Leuarden’. Lambertsz, afkomstig uit Kollum leidde een bestaan als graankoopman, voordat hij tot eerste burger werd benoemd. In de collectie van het Fries Museum is nog een olieverfschilderij te vinden, waarop Adje staat afgebeeld met een handje vol graan. Het portret stamt uit 1592.
Adje Lambertsz staat met name bekend om zijn lijfspreuk: ‘It is mei sizzen net te dwaan!’. Het is een van de bekendere Friese spreekwoorden. ‘Praatjes vullen geen gaatjes’ zouden we in het Nederlands zeggen, oftewel: ‘Geen woorden, maar daden.’
Portret van Adie Lambertsz
In 1578 trad Lambertsz aan als burgemeester van Leeuwarden en stond zo’n negen jaar aan het roer van de huidige hoofdstad van Fryslân. Nederland werd in die jaren bezet door de Spanjaarden. Koning Philips de Tweede breidde tijdens zijn regeringsperiode zijn rijk uit tot aan de Lage Landen. Daarnaast bestreed hij met veel geweld de protestantse ketterij in deze gebieden. Dit stuitte allemaal op veel weerstand onder de Nederlandse bevolking. In die periode werd de Unie van Utrecht getekend. De Nederlandse gewesten wilden zich onttrekken aan het juk van de Spanjaarden. Ook Friesland trad toe tot de Unie van Utrecht.
In 1580 kreeg Adje zijn eeuwige roem. Onder zijn leiding trok een grote groep Leeuwarder burgers op naar het Blokhuis. Dit stond op de plek waar nu het hart van LWD2018, de Blokhuispoort, is gevestigd. Stadhouder van Friesland en Groningen was toen graaf van Rennenberg. Deze bleek onbetrouwbaar en leverde in dat jaar Groningen over aan de Spaanse landvoogd Parma. Iets waarmee Liwwadders in deze tijd waarschijnlijk wat minder problemen zouden hebben. Toen was het echter tegen het zere been van de verenigde gewesten.
In het Leeuwarder Blokhuis bevond zich nog een aantal van Van Rennenbergs Spaansgezinde soldaten. Lambertsz wilde dit Blokhuis bestormen, maar hij zag in dat een onbezonnen aanval op een bloedbad zou uitdraaien. Daarom verzon hij een list. Hij liet vrouwen en kinderen van de in het Blokhuis gelegerde soldaten ophalen en zette ze in als levend schild. Volgens het huidige Verdrag van Geneve zou dit absoluut niet kunnen. De soldaten gaven zich door deze strategische zet vrij snel over. Deze overwinning plaatste de burgemeester in een klap in de eregalerij van grote Friese verzetshelden.
Blokhuis te Leeuwarden
In het straatbeeld van Leeuwarden is desondanks nauwelijks iets terug te vinden van Adje Lambertsz. Kollum heeft hem nog wel geëerd met een straatnaambord, al bestaat het grootste gedeelte van deze openbare weg uit een voet- en fietspad.
Adje Lambertszlaan in Kollum
Maar waarom draagt het aanstaande jeugdfestival nu eigenlijk zijn naam? Wel, volgens de overlevering introduceerde Adje Lambertsz ooit het eerste vrijheidsfestival voor kinderen.
Tijdens LWD2018 moet dit festival herleven en jeugd uit vele landen en culturen  verbinden.
----------------------------
Geraadpleegde bronnen:
* Archief HCL
* Archief LC
* Google Streetview
* isgeschiedenis.nl
* 2018.nl