Coronanijs fan 10 novimber: 80 besmettingen en trije stjergefallen | Gjin regionale maatregels

De winter komt der wer oan en no't in protte minsken in soad thús sitte, gean sy op syk nei nije hobbys. De 'hobby-bedriuwen' sjogge de ferkeap en ferhier enoarm omheech gean. Benammen de sport, muzyk en de spultsjes binne populêr.

De CoronaMelder-app fan it Ministearje fan Folkssûnens, Wolwêzen en Sport is fan dizze wike ôf ek yn it Frysk beskikber. De Fryske app is allinnich te brûken op telefoanen mei Android, net op de iPhone.

Deputearre Sietske Poepjes is wiis mei de Fryske ferzje fan de CoronaMelder. De provinsje hat yn oparbeidzjen mei it ministearje fan Binnenlânske Saken wurke oan de app.

Yn de CoronaMelder kinne minsken in melding krije as immen mei in coronabesmetting by harren yn de buert west hat.

Omrop Fryslân lit op 11, 12 en 13 novimber trije films sjen op telefyzje. Yn dizze perioade soe gewoanwei it Noordelijk Film Festival plakfûn hawwe. No't dat dit jier net trochgiet, biedt de Omrop trije films oan. Op woansdei 11 novimber is dat de Sweedske film 'Sami Blood', op tongersdei 12 novimber de Finske film 'The happiest day in the life of Olli Mäki' en op freed 13 novimber 'Water Wieg Me'.

De trije films binne jûns om 21.00 oere te sjen op Omrop Fryslân-telefyzje.

As der in coronafaksin beskikber komt, soene minsken dy't yn de soarch en it ûnderwiis wurkje foarrang krije moatte by de ynintingen. Dat fine de fakbûnen FNV Zorg & Welzijn en CNV Zorg & Welzijn.

Soarchfakbûn FNV Zorg & Welzijn seit dat it net allinnich oer de sûnens fan de meiwurkers giet, mar ek oer de sûnens fan harren pasjinten. "Als je in de frontlinie zit en het verzuim toeneemt, moet je alle hens aan dek zetten zodat het belangrijke werk gedaan kan blijven worden", sa seit Elise Merlijn fan it bûn.

It coronafirus ferspriedt harren hieltyd stadiger. It reproduksjegetal, dat oanjout hoe't fluch it firus rûngiet, is folslein sakke ûnder de 1, en dat is foar it earst sûnt heal juny.

It getal stiet no op 0,91. Dat betsjut dat 100 besmette persoanen 91 oaren besmette, dy't op harren beurt likernôch 83 oaren oanstekke. Op dy wize giet it firus hieltyd stadiger rûn en kin de útbraak dôvje. It getal is in skatting, mar it RIVM giet der fanút dat it getal tusken de 0,89 en 0,93 sit.

Biblioteken, bioskopen en musea kinne takom wike wer iepen. Dat seit minister De Jonge fan Folkssûnens. Hy seit dat de 'gedeeltelijke lockdown', wêrby't ûnder oare de hoareka sletten is, yn elts gefal oant heal desimber duorje sil.

It kabinet kundige dêrneist oan dat de middelbere skoallen yn regio's mei hege besmettingssifers dochs net ticht sille, en ek is in regionale jûnsklok fan de baan. Dizze maatregels soe it kabinet miskien ynstelle foar de regio's Rotterdam-Rijnmond, Zuid-Holland-Zuid en Twente, mar geane net troch om't ek dêr de sifers no minder rap oprinne.

Kommende wike tiisdei sille premier Rutte en minister De Jonge wer in parsekonferinsje hâlde. De Jonge warskôget foar tefolle optimisme.

Tusken moandeitemoarn en tiisdeitemoarn binne lanlik 4.695 nije coronagefallen registrearre. Dat is hast gelyk oan moandei, doe't it RIVM 4.701 gefallen melde. It wiene der yn earste ynstânsje 4.709, mar dat is tiisdei bysteld.

It tal stjergefallen gie it ôfrûne etmiel mei 98 omheech. Dat wol net sizze dat al dy minsken de ôfrûne 24 oeren stoarn binne. De ynformaasje wurdt somtiden mei wat fertraging trochjûn. Tusken sneintemoarn en moandeitemoarn waarden 40 stjergefallen meld.

It RIVM meldt oer de ôfrûne 24 oeren 80 nije besmettingen mei it coronafirus yn Fryslân. Dat binne der sân mear as moandei. De measte nije gefallen waarden meld út de gemeente Súdwest-Fryslân (23).

Der waarden yn it lêste etmiel trije stjergefallen meld. Ien yn de gemeente De Fryske Marren, ien yn de gemeente Súdwest-Fryslân en ien yn de gemeente Weststellingwerf. In persoan út de gemeente Ooststellingwerf moast yn it sikehûs opnaam wurde.

Lanlik is it tal nije besmettingen 4.695.

It kabinet oerwaacht op it stuit net om yn guon regio's strangere coronamaatregels te treffen. Dat is sjoen de delgeande sifers no net nedich, sei minister Hugo de Jonge tiisdei nei oerlis oer de coronakrisis.

"Wat we zien is dat er een forse daling is ingezet", sa seit De Jonge. "Dat is belangrijk. Een daling in het aantal besmettingen, in het aantal ziekenhuisopnames. Een daling in alle regio's." De delgong betsjut neffens De Jonge ek dat "we heel voorzichtig naar december kijken, wat er vanaf welk moment mogelijk zou kunnen zijn. Daar nemen we volgende week een besluit over."

Oer hokfoar ferrommingen der dan neitocht wurdt foar desimber, woe hy net op foarútrinne. "Stap voor stap. We moeten eerst zien hoe die daling doorzet. We moeten waakzaam zijn, volhouden." Want hoewol't it tal besmettingen de ôfrûne dagen nei ûnderen gien is, "is het aantal besmettingen nog steeds hoog", seit De Jonge.

It tal coronapasjinten yn Nederlânske sikehuzen is mei 22 ôfnaam, fan 2.317 nei 2.295, en is no wer op itselde nivo as snein. De ôfname wie benammen op ferpleechôfdielingen. Op intensivecare-ôfdielingen lizze no 598 covid-pasjinten, twa minder as moandei, makke it Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) tiisdei bekend.

Wurknimmers fan FrieslandCampina meitsje har neffens fakbûn CNV grutte soargen oer de yngripende reorganisaasje dy't tiisdeitemoarn oankundige waard. "Het gaat om zo'n duizend banen in Nederland, België en Duitsland. Iedereen vraagt zich nu af voor welke locaties deze reorganisatie gevolgen gaat hebben", seit ûnderhanneler Henk Jongsma fan CNV Vakmensen.

Neffens CNV stiet yn de petearen mei FrieslandCampina sintraal dat der foar de wurknimmers goede begelieding is nei oar wurk, binnen of bûten it bedriuw. Jongsma: "FrieslandCampina heeft een goede reputatie als het gaat om de begeleiding van werk naar werk. Maar nu wil het bedrijf versneld gaan reorganiseren en komt er opeens veel druk op."

Troch de coronakrisis wurdt it foar middelbere skoalbern hieltyd lestiger om oansluting te finen by it ûnderwiis. Skoallen nimme dêrom maatregels om de bern belutsen te hâlden en foar te kommen dat se yn in isolemint telâne komme. Rektor Jan Osinga fan it Linde College yn Wolvegea merkt dat de bern op syn skoalle it ek dreech hawwe. "Benammen de perioade maart-juny hat foar soad learlingen net goed útpakt kwa wolwêzen."

Neffens him wurke it online ûnderwiis fan die perioade goed, mar wie der foar learlingen gjin goed alternatyf om kontakt te hâlden mei harren klasgenoaten. "Dêrom dogge wy der no alles oan om skoalle iepen te halden", sa seit er. Hy fertelt dat benammen eksamenlearlingen benaud binne dat yn harren wichtige jier de skoalle ticht moat, en dat se freegje om derfoar te soargjen dat de skoalle iepen bliuwt.

Sûnt begjin oktober jildt it driuwende advys fan de lanlike oerheid om in mûlkapke te dragen. Neffens Osinga joegen learlingen fan it Linde Collge dêr gjin gehoar oan, en dêrom hat de skoalle it mûlkapke no ferplichte. "Learlingen seiden: as it net ferplicht is, dan dogge we it net. Dit soarge foar ûnfeiligensgefoelens by kollega's. Om dat gefoel fuort te nimmen, hawwe we der in skoalregel fan makke."

It is op de skoalle yntusken ferplicht om in mûlkapke te dragen yn de gongen. Yn de lessen, útsein bygelyks de praktika dêr't de learlingen gjin ôfstannen hâlde kinne, hoecht dat net. Osinga: "It is mar in lytse yngreep, mar soarget by kollega's foar gefoelens fan feiligens. Op dizze wize kinne we de skoalle iepen hâlde. Dat is wer fan belang foar it wolbefinen fan de bern."

De ôfdieling Beltsjeblom fan wensoarchsintrum Talma Hiem yn Balk, dy't twa wiken ferline sletten waard foar besite om coronabesmettingen, giet hjoed foarsichtich wer iepen. "Uiteraard zijn we heel voorzichtig en beginnen we met één vaste bezoeker per bewoner in de hoop dat we dat volgende week verder kunnen uitbreiden. Ook eerder getroffen maatregelen kunnen versoepeld worden. Zo kunnen bewoners weer een wandeling maken buiten en gaan de huiskamers weer open", sa seit John Van Arnhem, de direkteur-bestjoerder fan Zorggroep Hof en Hiem.

De ôfrune sân dagen binne der yn Talma Hiem gjin besmettingen ûnder bewenners bykommen. Yn totaal binne achttjin bewenners fan Talma Hiem besmet rakke mei it coronafirus. Fan harren binne fiif bewenners oan it firus ferstoarn, de oare trettjin binne werstellende. Fan de tolve besmette meiwurkers binne tsien wersteld en twa noch werstellende.

As in coronafaksin beskikbar komt, soene leararen foarrang krije moatte. Dat fynt ûnderwiisbûn AOb. "Leerkrachten moeten door blijven werken onder ingewikkelde omstandigheden. Als je dat van ze vraagt, is het ook logisch dat ze voorrang krijgen bij vaccinaties", lit in wurdfierder witte.

De soarchfakbûnen NU'91 en CNV Zorg & Welzijn hawwe noch gjin stânpunt ynnaam oer foarrang by faksinaasjes foar minsken dy't yn de soarch wurkje.

Moandei die bliken dat ien fan de potinsjele coronafaksins, fan de Amerikaanske farmaseut Pfizer en it Dútske BioNTech, yn tests goede resultaten sjen lit. Pfizer en BioNTech ferwachtsje foar de ein fan it jier de earste doases leverje te kinnen en tsjin de ein fan takom jier soene der genôch faksins makke wêze om 650 miljoen minsken te faksinearjen. De Europeeske Uny hat alfêst 200 miljoen doases besteld.

Skoallen kinne mei in gerêst hert sinteklaas of kryst fiere, mar se moatte it lyts hâlde en dus gjin groepen âlden, fersoargers en oaren útnûgje. Dat 'driuwende advys' jout de PO-Rie, de sektororganisaasje fan basisskoallen.

"Bijeenkomsten op scholen met enkel personeel en leerlingen, zoals een sinterklaas- of kerstviering, zijn toegestaan", seit de PO-Rie. Fanwege de coronarisiko's moatte personielsleden ek ûnder de fieringen wol altyd 1,5 meter ôfstân fan inoar hâlde.

De gemeente Ljouwert moat him it lot oanlûke fan de prostituees op de Weaze yn de stêd. Dat fine de ChristenUnie en de PvdA yn de gemeenteried. De froulju kinne fanwege de nijste coronaregels net mear wurkje en misse sa ynkomsten.

Se libje op it heden fan itensbonnen fan 15 euro yn 'e wike, dy't se krije fan it Reade Krús. ChristenUnie en PvdA fine it moai dat it Reade Krús de froulju helpt, mar fine ek dat de gemeente mei in minskweardige oplossing komme moat foar de koarte termyn.

Troch de coronakrisis komme in soad mantelsoargers yn 'e knipe mei it soarchwurk dat se dogge. Mei dêrtroch sit hast ien op de trije mantelsoargers tsjin in burn-out oan. Faak begjint de mantelsoarch mei in pear lytse taken, mar stadichoan wreidet him dat út, fertelt Sita Adema fan Amaryills. "Dêr rinne in soad mantelsoargers tsjinoan. Rûgelest der fierder en fierder yn. Ast dan ris in wykeintsje fuort wolst, bygelyks, en it oerdrage moatst, dan sjochst pas watst allegear dochst. Dan blykt dat it net iens oer te dragen is."

Suvelkonsern FrieslandCampina skrast it kommende jier sa'n tûzen banen yn Nederlân, België en Dútslân. It bedriuw besiket it baneferlies safolle mooglik mei natuerlik ferrin te dwaan, mar twongen ûntslaggen slute se net út. FrieslandCampina skrast de banen om de kosten te ferleegjen.

Troch de groei fan it tal kommersjele teststrjitten en testen dy't bedriuwen sels dogge, driigje de GGD'en it sicht te ferliezen op de ûntwikkeling fan it coronafirus. Dat meldt EenVandaag op basis fan eigen ûndersyk. Trochdat goed intredde fan alle coronatesten net troch de GGD'en útfierd wurdt en net alle resultaten meld wurde by de GGD'en, is net alles bekend oer de fersprieding.

Hoewol't oanbieders fan kommersjele testen ferplicht binne om positive gefallen te melden bij de GGD, is dat noch net sintral regele en ferrint dat trajekt muoisum. Ekspers binne benaud dat dêrtroch in fertekene byld ûntstiet fan de besmettingssifers.

Minsken geane, nettsjinsteande de oanskerpe coronamaatregels, faker de doar út as yn de earste coronagolf. It tal minsken dat de ôfrûne wike dochs nei de winkel west hat, is trije kear sa grut as yn de heale lockdown yn de maitiid. Ek op sneldiken is it wat drokker en dêrnjonken geane minsken faker nei skoalle of wurk as nei de earste útbraak fan it firus.

De ferskate oproppen om net nei winkelsintra te gean, wurde no minder goed opfolge as yn maart en april. Dat meldt de Stentor op basis fan sifers fan ûndersyksburo DAT.Mobility. Dy ha ûnder oare útsocht dat de drokte yn it ferkear op trijekwart sit fan it gebrûklike nivo. Yn de maitiid wie dat de helte.

Yn de earste coronaweach wie it tal thúsbliuwers 60 oant 80 prosint heger as gewoan. Nei de maatregels dy't in moanne lyn yngongen, siet it tal thúsbliuwers in skoftke 40 prosint boppe it gemiddelde, mar ferline wike siet it tusken de 15 en 20 prosint.

It coronafirus liket no ek lanlik op syn 'retour'. Yn de ôfrûne sân dagen binne sa'n 45.000 minsken posityf test, in hiel soad minder as de wike dêrfoar (64.087). It presize sifer komt tiisdei fan it RIVM. Dy makket dan ek bekend hoefolle stjergefallen en sikehûsopnamen de ôfrûne wike meld binne, en oft it saneamde reproduksjegetal (it 'R-getal') feroare is. Dat sifer jout oan hoe rap it firus him ferspriedt.

De timing fan it nijs oer it de ûntwikkeling fan it koronafaksin troch farmaseut Pfizer is neffens de Amerikaanske presidint Donald Trump polityk motivearre. Pfizer brocht juster nei bûten dat se in faksin ha dat foar 90 prosint effektyf is by it foarkommen fan in besmetting.

Trump hat de ôfrûne moannen faak sein dat der foar de Amerikaanske ferkiezingen in coronafaksin wêze soe. De medyske wrâld hie dêr soargen oer en wie benaud dat Trump druk útoefenje soe op 'medisynwaakhûn' FDA om hiel rap in faksin goed te karren dat mooglik net feilich en effektyf wie.

No seit Trump, dy't noch oant 20 jannewaris presidint is, op Twitter dat Pfizer 'net de moed hie' om foar de ferkiezingen mei posityf nijs te kommen oer it faksin. "De FDA en de Demokraten woenen net dat ik foar de ferkiezingen in faksin-sukses ha, dus yn stee dêrfan kaam it nijs pas fiif dagen letter nei bûten", skriuwt Trump, dy't gjin bewiis hat foar syn oantiging.

Op skyfakânsje? It kabinet riedt it ôf en ek wa't dat negearret, rint risiko om foar tichte pystes te stean. Eastenryk en Switserlân iepenje de pystes net earder as mei de krystdagen. Frankryk en Italië binne troch de lockdowns foarearst hielendal ûnwis. Dat blykt út in rûnfraach fan De Telegraaf.

De Nederlânske manager fan it Eastenrykse toeristeburo wol dat it Nederlânske reisadvys fan oranje nei giel giet en dat de oprop fan it kabinet om net te reizgjen fan tafel giet.

No't de Europeeske Uny de kommende jierren hûnderten miljarden euro's útjaan wol om op te knappen fan de coronakrisis, is der ek mear mankrêft nedich om te kontrolearjen oft dat jild wol goed bestege wurdt. Mei dy warskôging komt de Europeeske Rekkenkeamer. Troch it coronaneedfûns en in hegere EU-begrutting ferdûbelje de útjeften fan de uny de kommende jierren hast.

It belangrykste nijs fan juster noch op in rige:

Al it nijs oer it firus is te finen op omropfryslan.nl/corona.

Goedemoarn en wolkom yn dit liveblog oer it coronafirus. It coronanijs fan juster weromlêze? Dat kin hjir.