Hospice Sneek bestaat twintig jaar: "Behoefte neemt alleen maar toe"

Twintig jaar na oprichting van het eerste hospice in Fryslân zijn de huizen waar mensen rustig kunnen sterven nog altijd van belang. Misschien nog wel meer dan toen. Dat vindt Berber Roelofsen, coördinator van hospice De Kime in Sneek. Omrop Fryslân brengt de komende drie dagen verhalen uit het hospice.
Berber Roelofsen
"De bezetting is nu al hoog. Meestal is iedereen vol", zegt Roelofsen. "Niet alleen in Sneek, maar ook bij onze andere collega's in Friesland. Ik denk dat de behoefte voor een hospice alleen nog maar zal toenemen." Dat die behoefte toeneemt, komt volgens haar omdat ouderen langer thuis blijven wonen.
Het initiatief voor het hospice kwam van een vriendin van Roelofsen. "Haar moeder was helemaal alleen in het ziekenhuis overleden. Dat was voor haar een hele slechte ervaring. Daarom wilde mijn vriendin kijken of er andere mogelijkheden waren. Ze heeft er veel onderzoek naar gedaan en is zelfs in Engeland geweest."
Op vrijdag 29 september 2000 was het zover: de opening van Hospice Súdwest-Fryslân. Er was toen plaats voor drie mensen en Roelofsen begon als vrijwilliger. "Ik werkte toen in het ziekenhuis als verpleegkundige. Daar ben je altijd gericht op behandelen, maar soms kan dat niet meer. Dan is het goed als er een alternatief is voor waar iemand naartoe kan en waar er tijd is om bij iemand te zitten. In het ziekenhuis heb je de tijd er niet voor."
© Omrop Fryslân
Er was steeds meer behoefte aan en Sneek had een voorbeeldfunctie.
Coördinator Berber Roelofsen
Al snel na de oprichting in Sneek wordt er gesproken over meer hospices in Fryslân. "Er was steeds meer behoefte aan en Sneek was een voorbeeldfunctie", vertelt Roelofsen. "Kinderen willen alles wel doen voor de ouders. Maar als je niet dichtbij woont, wordt het knap moeilijk."
Het duurde vervolgens nog even voor er meer hospices openden. In juni 2002 opent een hospice in Harlingen, waar ook plaats is voor drie mensen. In november 2003 had Leeuwarden plek voor vier mensen en later volgden ook Drachten en Heerenveen. In totaal zijn er nu 23 plekken beschikbaar in Fryslân.

Geen geld

Terwijl er wel behoefte aan hospices was, duurde het nog een hele poos voordat de huizen structureel geld kregen. De eerste tien jaar was het voor De Kime altijd afwachten of er genoeg geld binnenkwam. Dat veranderde in 2012. Vanaf dat jaar werd twee derde door het Rijk gesubsidieerd. De rest van het benodigde geld komt uit giften en sponsoren.
De vrijwilligers doen altijd hun best, maar dan nog meer.
Coördinator Berber Roelofsen
Maar geld is niet het belangrijkste voor De Kime. Dat zijn volgens Roelofsen de vrijwilligers. "De vrijwilligers doen altijd hun best, maar dan nog meer. We zijn ooit begonnen met veertig vrijwilligers en zitten nu in de luxe positie dat we honderdtien vrijwilligers hebben. Zonder hen kunnen we niks." Een groot verschil met het westen van Nederland, waar ze alles op alles moeten zetten om genoeg vrijwilligers te vinden.
Een van de vrijwilligers bij De Kime is Gerrie Hendriks. Ook zij is al sinds de opening aan het hospice verbonden. "We proberen het voor onze gasten zo fijn mogelijk te maken. Ik kan me nog herinneren dat iemand graag hete bliksem wilde eten, maar ik had het nog nooit gemaakt. Ik heb het toen maar gewoon geprobeerd te maken. Dat soort dingen vergeet je niet."
Donderdag besteden we in deze korte reeks meer aandacht aan het verhaal van vrijwilligster Gerrie Hendriks.

De toekomst

Maar hoe ziet de toekomst voor het hospice eruit? De vraag wordt steeds groter, maar meer plekken realiseren is lastig, zegt Roelofsen. "We willen liever niet uitbreiden, omdat je de kleinschaligheid wilt houden in een hospice."
Een van de punten waar nog wel in uitgebreid kan worden, is het aantal vrijwilligers van het hospice dat naar mensen thuis gaat. Die vrijwilligers geven steun aan mantelzorgers om de zorg op sommige momenten over te nemen. "Het werk dat ze thuis bij de mensen doen, is zo waardevol. Dat moet ook zeker niet vergeten worden."

Historisch overzicht hospice

Op vrijdag 29 september 2000 opent Hospice Súdwest-Fryslân haar deuren. Het is het eerste hospice van Fryslân. In Sneek is er plek voor drie mensen. Al na een jaar zijn er zorgen. Het hospice moet mogelijk sluiten, als er geen structurele steun komt.
Al snel na de oprichting wordt er gesproken over meer hospices in de provincie, maar het duurt even voordat die plekken openen. In juni 2002 is er ook in Harlingen een hospice voor drie mensen. In november 2003 is in Leeuwarden plek voor vier mensen. Later volgen ook Drachten en Heerenveen.
Het hospice in Súdwest-Fryslân in Sneek was al in 2004 te klein. Dat blijkt uit onderzoek naar het functioneren. Er hebben inmiddels tientallen patiënten gebruik gemaakt van het huis. Belangrijkste probleem is nog altijd de financiering, die niet structureel geregeld is.
In 2012 komt er verandering in de financiële situatie, als er structureel meer geld vanuit het Rijk komt. Vanaf dat jaar kan met subsidie twee derde worden gefinancierd.
Het belang van het hospice wordt in 2019 duidelijk als er een tekort aan zorgplekken is. De verwachting is dat dit tekort steeds groter wordt, omdat ouderen langer thuis wonen.