Justitie hackte versleutelde communicatie tussen verdachten Vidar-zaak

Politie en justitie konden van 1 april tot begin juni meelezen met de communicatie tussen verdachten in de grootschalige wapen- en drugshandelzaak Vidar. De criminelen maakten gebruik van versleutelingsapp EncroChat, waar ze elkaar via speciale telefoons geheime berichten mee stuurden. Politie en justitie slaagden erin dit systeem te hacken. De verdachten hadden niets in de gaten en praten dus vrijuit.
© Omrop Fryslân, Onno Falkena
Woensdag dient yn de rechtbank in Leeuwarden de zaak tegen 11 verdachten in deze internationale wapen- en drugshandelzaak, ook wel Vidar genoemd. Het gaat weer om een proforma-zitting. De verdachten komen uit Zurich, Franeker, Harlingen, Noardburgum, Leeuwarden, Amsterdam en Helsinki. Sommige verdachten zijn lid van motorclubs, zoals Hells Angels. In juni moesten ze voor het eerst voorkomen.

Criminele burgerinfiltrant

Bij het oprollen van de bende zette het Openbaar Ministerie, voor het eerst in 20 jaar, een criminele burgerinfiltrant in. Volgens het OM was dat nodig om de criminelen op te kunnen pakken. Ook het hacken van de geheime berichten op EncroChat heeft mogelijk een grote rol gespeeld bij het onderzoek. Er wordt woensdag op de proforma-zitting meer gezegd.
Er waren invallen in onder andere Westergeest, Leeuwarden, Zurich en Noardburgum. Daarbij werd beslag gelegd op vier vuurwapens met bijbehorende munitie, boksbeugels en pepperspray. Een aantal wapens werd gevonden in een plastic ton in de grond.
Ook zijn er bij doorzoekingen 16 blokken hasj gevonden en goed 300 hennepplanten, kleine hoeveelheden speed en gebruikershoeveelheden cocaïne, ghb en xtc en versnijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de drugsproductie. Op een van de adressen zijn de restanten aangetroffen van de ondergrondse hennepkwekerij.
Daarnaast is beslag gelegd op een woning met een WOZ-waarde van ongeveer 350.000 euro, enkele dure horloges en drie auto's, waaronder een BMW met een waarde van 100.000 euro. Op verschillende plekken is voor bijna 100.000 euro aan contant geld aangetroffen, vooral in euro's, maar ook in Noorse en Deense kronen.
Begin maart werd ook een groot drugstransport met 86 kilo methamfetamine net voor de Nederlands-Duitse grens onderschept. Een 44-jarige Fin is in zijn vaderland veroordeeld tot 11 jaar celstraf voor het smokkelen van de drugs.
In juli kwam justitie naar buiten met 'het grootste recherche-onderzoek ooit door het onderscheppen van berichten op EncroChat-telefoons', zei Andy Kraag, hoofd van de recherche tegen de NOS. Van 1 april tot begin juni las de politie mee met mear dan 20 miljoen berichten die de criminelen elkaar stuurden. "Wat alleen in spannende films leek te kunnen, speelde zich voor onze eigen ogen af", zei Kraag.

"Zeer gedetailleerde inkijk"

"We kregen een zeer gedetailleerde inkijk in de hedendaagse onderwereld. In een paar maanden tijd kregen we 3.000 signalen van levensbedreigende situaties. Zelfs doorgewinterde rechercheurs hadden dit nog nooit meegemaakt." Het ging daarbij om liquidaties, maar ook om schokkende martelingen. Naar alle gedachten zijn er verschillende leven gered, vertelt Kraag. "We kregen zicht op criminele netwerken, de kopstukken, sleutelfiguren, hun handel en hun werkwijze."