"Zonder de IFKS hadden tientallen skûtsjes nu in de hoogovens gezeten"

Eind 1981 werd in hotel-café 'De Hinde' te Hindeloopen de oprichtingsvergadering van de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen (IFKS) gehouden. Initiatiefnemer was Gerrit Roosjen, taxi-ondernemer uit Franeker. Roosjen behoorde tot de scheepseigenaren die tevergeefs bij de SKS aanklopten om mee te doen. Hij werd gesteund door SKS-man Berend Hof, die voor schipper Hylke de Vries opkwam, en Yde Schakel uit Exmorra.
FIDEO: Histoarysk item oprjochting IFKS
"Gerrit Roosjen wilde meedoen bij de SKS, maar de SKS zei tegen Gerrit: 'wij kunnen er niet meer skûtsjes bij hebben'", zo vertelt Syb Bandstra over die begindagen. "Dat vond ik eigenlijk wel terecht, want op bijvoorbeeld Eernewoude of Grou is het met veertien skûtsjes eigenlijk al te vol. Maar Gerrit wilde toch skûtsjesilen."

SKS is monopolie kwijt

De actie om een tweede organisatie in het leven te roepen, kreeg genoeg respons. De animo van de skûtsjeschippers was voldoende om in 1982 op het IJsselmeer bij Hindeloopen en Makkum vier wedstrijden te zeilen. Op 10 augustus kwamen 16 schepen aan de start. Het was het begin van de IFKS, weet ook Klaas Adema die bij de oprichting was: "Gerrit heeft de naam IFKS bedacht. Zo is het allemaal begonnen. En het was prachtig, met die geweldige natuurlijke tribune op Hindeloopen. Geweldig!"
Omdat de andere wedstrijden ook goed verliepen, betekende dat voor de SKS dat zij het monopolie op het skûtsjesilen kwijt was. Het laat zich begrijpen dat de verhoudingen tussen de beide organisaties eerst water en vuur was. De IFKS, aangeduid als de 'alternatieven', leverde kritiek op het elitaire karakter van de SKS. De voorzitter daarvan, Alex Brinksma, zag de nieuwe vereniging als een tijdelijke zaak: 'Ik beschouw de "Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen" als een hevig, maar kort gebeuren', zo zei hij.

Behoud van tientallen skûtsjes

Maar door de toename aan vrije tijd en betere financieringsmogelijkheden konden particulieren en stichtingen een skûtsje in de vaart brengen. Volgens Bandstra, als technische man betrokken bij de IFKS, is de oprichting zeer belangrijk geweest voor het behoud van het cultureel erfgoed. "Er zijn nu zo'n 60 deelnemers bij de IFKS, en die hebben zo'n 75 skûtsjes. Die waren anders de hoogovens ingegaan."
Vrijdagavond gaat het in It Skûtsjesjoernaal over de oprichting van de IFKS. Aan de tafel in het skûtsjemuseum in Eernewoude schuiven de schipper van Akkrum, Pieter Meeter, en Sikke Heerschop aan. Heerschop werd één keer kampioen in de IFKS, terwijl Meeter naast schipper in de SKS ook adviseur is in de IFKS.
Volgens week zijn er nogmaals vijf afleveringen van It Skûtsjesjoernaal te zien, met maandag oud-schipper Dirk Jan Reijenga en Sippy Tigchelaar als gast.