Miljoenen extra voor onderzoek Waddenzee, rol Rijkswaterstaat roept vragen op

De kans dat je mensen van Rijkswaterstaat op en bij het Waddengebied tegen komt als natuurbeheerder, wordt behoorlijk groter de komende jaren. Zij zijn sinds 2017 de natuurbeheerder van het natte Wad en maken daar steeds meer werk van. Zo zijn er extra ecologen aangenomen en komt er twee miljoen euro vrij. Van die twee miljoen wordt het meeste geld in onderzoek en monitoring gestoken. De relatief nieuwe rol van Rijkswaterstaat roept wel vragen op.
Ekstra jild foar ûndersyk en monitoring Waad
It Wierumerwaad © Omrop Fryslân, Remco de Vries
Zo zijn er uiteraard ook andere natuurbeheerder actief op en bij de Wadden: terreinbeheerder zoals It Fryske Gea, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Het natte Wad, waar Rijkswaterstaat verantwoordelijk voor is, loopt van dijk tot dijk en tot drie meter boven NAP zoals de kwelders.
De verantwoordelijkheden van terreinbeheerder en Rijkswaterstaat kruisen elkaar daar waar de één verantwoordelijkheid aflegt aan de provincie en de andere aan de minister van Infrastructuur en Water. Komende herfst gaan de partijen met elkaar om tafel, zo vertelt Jan-Theo IJnsen van Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat probeert uit naam van de minister tot afspraken te komen.

Passie voor het gebied

IJnsen: "We hebben heel veel mogelijkheden en heel veel ruimte om binnen die afspraken te kijken waar onze belangen liggen, maar waar ook de belangen van de andere terreinbeheerders liggen." Hij ziet ook duidelijk dat er bij hen en andere partijen op het Waddengebied veel kennis ligt. Maar als iedereen dezelfde doelen voor ogen heeft, zorgt dat wel voor de vraag wat Rijkswaterstaat daar als nieuwste natuurbeheerder aan toe kan voegen.
Daar heeft IJnsen wel een antwoord op: "Die doelen verschillen niet. Daar hebben we ook heel lang met elkaar over gesproken en naast die doelen delen we ook de passie voor het gebied. Het verschil zit hem voor ons meer in dat de minister verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van het gebied. Dat geeft Rijkswaterstaat de mogelijkheid om structureel, regulier beheer en onderhoud uit te voeren in het Waddengebied."
Als het om het verbeteren van de natuur gaat, hebben drie zaken de hoogste prioriteit: de verbetering van de kwelders, de onderwaternatuur en de situatie van de kustbroedvogels.
Kwelder foar de Fryske kust © Omrop Fryslân, Remco de Vries
Doorgevraagd op hoeveel autonomie de andere natuurbeheerders dan nog hebben, zegt IJnsen: "Natuurlijk hebben zij inbreng in de invulling van de taken. En er is nog een verschil tussen de delen waar ze zelf de beheerder van zijn en blijven en de delen waar Rijkswaterstaat het beheer oppakt. Het is dus niet zo dat Rijkswaterstaat de beheerder van alle gebieden wordt, zoals de terreinen waar nu de terreinbeheerders op zitten en de gebieden in eigendom of erfpacht hebben."
Nieuwe gebieden in erfpacht uitgeven is niet mogelijk. Bij het hebben van verantwoordelijkheden hoort ook een budget en plannen. "We hebben ook de mogelijkheid deze budgetten jaarlijks bij te stellen. Dat betekent dat als we denken meer geld nodig te hebben we dat kunnen krijgen. Dat is niet alleen beheer- en onderhoudsgeld. We hebben ook tientallen miljoenen in de programmatische aanpak grote wateren voor de grote aanlegprojecten voor de waterveiligheid", zegt IJnsen.

Extra geld

In 2022 is er jaarlijks twee miljoen euro extra beschikbaar waarvan 1,5 miljoen bedoeld is voor het verbeteren van de monitoring. Het gaat dan om het verwerven van kennis over wat er op het Wad gebeurt. Daarbij richt Rijkswaterstaat zich op de kennis over het beschermde leefgebied, inclusief de onderwaternatuur, de rol van natuurlijke structuren zoals mosselbanken en zeegras en de rol van dammen en dijken.
Ook wordt er gekeken naar de optelsom van factoren die invloed hebben op de Waddennatuur en het effect van menselijke activiteiten zoals baggeren, vissen en recreatie. Ook de klimaatveranderingen krijgen aandacht. Alle gegevens worden meer gedeeld.
Er wordt een digitale kaart gemaakt met behulp van satellietgegevens waarmee het Waddengebied meer in kaart gebracht wordt. Dat is goedkoper en het is mogelijk bij het beheer van het Wad actuele gegevens te gebruiken. Al met al zal er meer onderzocht worden dan er nu al gebeurt.
It wiete Waad © Remco de Vries
Het Wad is ooit gekozen tot mooiste natuurgebied van Nederland en dat betekent dat veel mensen zich verbonden voelen met het gebied. Dat ziet Rijkswaterstaat ook: "Wat ook bij de nieuwe rol hoort, is dat we meer gaan investeren in bezoekerscentra en publieksvoorlichting. Wat we ook fantastisch vinden is om bijvoorbeeld in beheeroverleggen te kijken 'dit hebben we gemeten in het Wad en herkennen jullie deze beelden'. Dat soort gesprekken willen we meer gaan voeren met andere beheerders, maar ook met andere belanghebbenden en bewoners", zegt IJnsen.