Gas- en zoutwinning Waddengebied gaat komende jaren nog door

Wel zullen de bij deze gebiedsagenda betrokken partijen zich inzetten eerder te stoppen met de gaswinning als daartoe kansen voorbijkomen. Maar zolang ons land het gas nodig heeft, gaat de winning door. Hierbij wordt het 'hand aan de kraan-principe' gehanteerd. Ook de zoutwinning vanuit Harlingen onder het Wad kan doorgaan. Er komen echter geen nieuwe concessies.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat maakt voor alle grote wateren zo'n gebiedsagenda. Alle partijen die eraan meedoen, spreken met elkaar af dat zij die agenda zullen uitvoeren. Alle overheden doen eraan mee, het bedrijfsleven en de natuur- en milieuorganisaties. Alleen steunt in dit geval de Waddenvereniging deze agenda niet, omdat er geen duidelijke keuzes worden gemaakt over onder andere de gaswinning.

Als het gaat over nieuwe vormen van energie, zoals de aanleg van windparken boven de Waddeneilanden, is het wel een uitdaging om de kabels en leidingen ernaartoe een goede plek te geven in de Waddenzee. Daar komt een onderzoek naar. Geprobeerd wordt om die zoveel mogelijk bij elkaar te leggen op plaatsen waar al kabels liggen, zoals Den Helder en Eemshaven. Het gebied is wel geschikt voor proeven met het zelf opwekken van duurzame energie om zelfvoorzienend te worden, maar er gelden voorwaarden voor die nog verder worden uitgewerkt.

Het veranderende klimaat is gezien het karakter van het Wad een belangrijk onderdeel van deze agenda. Elke vijf jaar wordt onderzocht hoe het gaat met de Waddenbodem en de stijging van de zeespiegel. En voor elk Waddeneiland wordt een klimaataanpak gemaakt. Daarvoor moeten alle bewoners en partijen samen aan de gang over maatregels rond zaken zoals de zeespiegelstijging, verdroging, wateroverlast en hittestress.

Ook moet er worden uitgewerkt hoe er moet worden omgegaan met een dijkdoorbraak. Er komen ook proeven om de zee meer zand en slib te laten afzetten. Op de punten van de eilanden zou dat kunnen door de zee meer ruimte te geven. Dat gebeurt momenteel ook al op een aantal eilanden en er zijn bestaande plannen om daar mee door te gaan op onder andere de Boschplaat op Terschelling.

Er moet ruimte blijven voor visserij op het Wad, maar dat moet dan wel zo dat de effecten op de bodem zo beperkt mogelijk blijven. Om de invloed van de sector op de natuur te beperken, is er ruimte voor proeven met vernieuwende vistechnieken. Ook het gebruik van alternatieve brandstoffen wordt gestimuleerd. Dat geldt ook voor de rol van vissers als beheerders en mensen met veel kennis over het Wad.

De visserijdruk moet niet verder toenemen en daarvoor zouden op korte termijn zogeheten 'slapende visrechten' uit de markt moeten worden gehaald, rechten die nu niet gebruikt worden. Het toezicht op en de registratie van vangsten moet ook beter, zowel voor de beroepsvissers als de recreanten. Daarbij wordt ook een zogeheten black box-systeem genoemd. Eerder is zoiets mislukt.

Eerder is al afgesproken dat de mosselzaadvisserij vanaf de bodem volledig moet stoppen. Er is geprobeerd dat te regelen met zogeheten MZI's, installaties met touwen en netten waar kleine mossels zich aan hechten. Dat is nog niet gelukt en daar wordt nog over gesproken. Daarbij wordt ook gekeken naar een proef buiten het Wad op de Noordzee.

Handhaving en het voorkomen dat zeehonden en vogels worden verstoord, is al langer een probleem op het Wad. Er wordt een verkenning aangekondigd naar het verbeteren van de handhaving of dat de doelen kunnen worden bereikt met andere afspraken. Rijkswaterstaat heeft eerder aangekondigd dat zij naar het snelvaren zouden zien, maar dat heeft nog geen concreet resultaat opgeleverd.

Alles wat er in deze Waddenagenda staat, is niet meteen een concreet plan. Daarvoor wordt onder andere het nieuwe uitvoeringsprogramma 2021-2026 gebruikt, waaraan nu nog wordt gewerkt.