Grote verschillen bij compensatie zonneparken in Fryslân

Compensatie voor zonneparken is in alle gemeenten in Fryslân heel verschillend. Uit onderzoek van de vier noordelijke omroepen blijkt dat bij 29 van de 48 zonneparken in Fryslân geen compensatie is gegeven of dat dit niet bekend is bij de gemeente. Terwijl andere gemeenten meer dan honderdduizend per jaar krijgen voor een zonnepark.
© Omrop Fryslân
De gemeente Leeuwarden heeft hierin het grootste aandeel, met elf zonneparken. De gemeente geeft aan buiten het vergunningstraject geen afspraken te maken met de initiatiefnemers. Om een vergunning te krijgen is het aan de initiatiefnemer om draagvlak te creëren en de omgeving te informeren.

125.000 per jaar aan compensatie

Andere gemeenten hebben het beter voor elkaar. De gemeente Ooststellingwerf is één van die gemeenten. Voor drie zonneparken krijgt de gemeente 125.000 euro per jaar, waarvan 100.000 euro naar duurzaamheid en milieu gaat. Daarnaast worden er zonnepanelen tegen de inkoopprijs aangeboden en wordt er een fietspad aangelegd.
Ook de gemeente Heerenveen krijgt een financiële compensatie voor een zonnepark. Die staat op 29.000 per jaar. Daarnaast kunnen omwonenden lokaal stroom afnemen en is er een duurzaamheid en energietransitiefonds opgericht van in totaal 124.000 euro.
Een gemeente heeft helemaal geen instrumenten om een compensatie te eisen.
Klaas Kwakkel, de Noordelijke Rekenkamer
Volgens Klaas Kwakkel van de Noordelijke Rekenkamer is het begrijpelijk dat de verschillen per gemeente zo groot zijn. De gemeenten hebben juridisch gezien de bevoegdheid over hoe een omgeving profiteert van een zonnepark.

"Geen instrumenten om compensatie te eisen"

De Noordelijke Rekenkamer heeft ook onderzoek gedaan naar de 'kosten en baten' van zonneparken. "Een gemeente heeft helemaal geen instrumenten om een compensatie te eisen. Als een gemeente bevoegd gezag heeft, dan is het een ruimtelijke bevoegdheid. Dit betekent dat ze invloed hebben op de plek waar het zonnepark komt en het vergunningstraject dat de ontwikkelaar moet doorlopen. Tenzij het zonnepark wordt gebouwd op gemeentegrond, dan kan de gemeente, als grondeigenaar, meer eisen stellen."
Hoe het kan dat de ene gemeente veel meer gecompenseerd krijgt voor een zonnepark, komt volgens Kwakkel doordat sommige gemeenten het toch proberen, ook al hebben ze de bevoegdheid niet. Hij ziet momenteel wel een trend dat initiatiefnemers en gemeente veel meer overleggen.
Klaas Kwakkel van de Noordelijke Rekenkamer

Aanraden draagvlak te creëren

De gemeente Leeuwarden raadt de ontwikkelaar in het vergunningstraject wel aan om draagvlak te creëren in de omgeving van het zonnepark. De gemeente vraagt de ontwikkelaar om een sessie met bijvoorbeeld een buurtvereniging te houden en daarna een bijeenkomst te organiseren, voor iedereen. De gemeente wil tijdens zo'n bijeenkomst dan ook aanwezig zijn. Daarna kan de ontwikkelaar een aanvraag doen voor een omgevingsvergunning.

Kamervragen

Naar aanleiding van het onderzoek van de Noordelijke Rekenkamer zijn er volgens Kwakkel wel oriënterende stappen gezet om de bevoegdheid van een gemeente en provincie aan te passen. Er zijn Kamervragen gesteld aan Eric Wiebes, Minister van Economische Zaken en Klimaat. Er is onder andere gevraagd wat zijn mening is over het feit dat omwonenden van het ene project meer compensatie krijgen dan omwonenden van een andere project. En dat er éénduidig wettelijke normen moeten komen voor compensatie en financiële participatie.
Wiebes reageerde als volgt:
"Er is sprake van maatwerk en de mate en wijze waarop omwonenden kunnen meeprofiteren kan daarom verschillen per project en per gebied. Ik ben daarom geen voorstander van eenduidige wettelijke normen ten aanzien van financiële participatie op landelijk niveau.
Wel is het van belang dat bij energieprojecten het bevoegd gezag voldoende juridische mogelijkheden heeft om vooraf eenduidige kaders te kunnen vaststellen ten aanzien van financiële participatie."
In het antwoord van Wiebes staat ook dat er op dit moment in kaart wordt gebracht wat de juridische mogelijkheden zijn van de gemeenten en provincies als het gaat om het stellen van eisen aan financiële participatie. Hij verwacht de kamer hierover na de zomer te informeren.

compensatie per gemeente

Achtkarspelen Gebiedsfonds met 7500 per jaar en een bloemenwei, fruitbomen, oplaadpunt elektrische fietsen
Ameland Aandelen in drie verdeeld: ENECO, energiecoöperatie en gemeente
Dantumadeel Geen compensatie
De Fryske Marren Geen compensatie
Harlingen Uitgifte aandelen
Heerenveen Duurzaamheidsfonds, afname lokale stroom, aanbod zonnepanelen
Leeuwarden Onbekend
Noardeast Fryslân Geen compensatie en voor 1 zonnepark compensatie onbekend
Ooststellingwerf 3 zonneparken 125.000 per jaar, 1 zonnepark een eenmalige uitkering, de anderen geen compensatie
Opsterland Plaatsing 108 zonnepanelen sportcomplex Griene Leane
Smallingerland Onbekend
Súdwest Fryslân Omgeving kan deelnemen in coöperatie
Terschelling Geen compensatie
Tytsjerksteradiel Omgeving kan deelnemen in coöperatie en omwonenden kunnen groene stroom kopen
Vlieland Omgeving kan deelnemen in coöperatie en aandelen kopen
Waadhoeke Omwonenden kunnen aandelen kopen
Weststellingwerf 1 onbekend, 2 zonneparken eenmalig 236.000 en 25.000 per jaar. Omwonenden kunnen investeren.