Omrop TIP: Deel 2 van 'Underdûkt in Fryslân' bij Fryslân DOK
Onder leiding van hoofd-belastinginspecteur Jan Evenhuis sluisde het personeel van de Friese belastingkantoren miljoenen guldens door naar het verzet. Dat geld werd gebruikt voor de hulp aan onderduikers. Een opvallende verzetsactie in de Nederlandse oorlogsgeschiedenis, die Jan Evenhuis en andere verzetsmensen uiteindelijk met de dood moesten bekopen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden duizenden mensen bij Friese families een veilig onderkomen: Joden, geallieerde piloten, verzetsmensen en mannen die weigerden om in Duitsland te moeten werken in de 'Arbeitseinsatz'. De Fryslân DOK-serie 'Underdûkt yn Fryslân' van Gerard van der Veer vertelt de verhalen van de georganiseerde hulp aan onderduikers in Fryslân.
In de eerste helft van de oorlog was er in Fryslân nog niets georganiseerd. Maar na een bezoek van predikant Frits Slomp uit de Achterhoek werd in 1943 ook in Fryslân een organisatie op touw gezet: de L.O., de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers. Vanuit Dokkum, Stiens, Leeuwarden, Drachten en Joure, werd de L.O. aangestuurd. Hans Groeneweg, oud-directeur van het Verzetsmuseum: 'Op vrijdag kwam de organisatie bij elkaar in Leeuwarden. Het is dan marktdag en druk in de stad, dus dan valt het niet zo op als mensen bij elkaar zitten. Maar deze mensen van de L.O. spraken niet over markthandel, maar over het onderbrengen van onderduikers.' Aan het einde van de oorlog werd in het kaaspakhuis in Leeuwarden de administratie ondergebracht.
Sjoerd Wiersma en Uilke Boonstra uit Joure hadden verreweg het grootste district van de L.O. onder hun hoede: de hele zuidwesthoek, van de Afsluitdijk tot aan de zuidoosthoek van de provincie. In een televisie-interview uit 1970 zegt Sjoerd Wiersma: 'Eerst was je bang, maar het duurde niet lang of je raakte die angst kwijt. Ik ging eens naar een boer met een grote boerderij, er was genoeg plek voor onderduikers. Hij wilde niet. Maar toen we gepraat hadden, zei hij: 'Ik ben doodsbang. Maar u moet er maar een paar brengen, want het kán toch niet anders.' Kijk, dat moesten we hebben.'
In deel twee van 'Underdûkt yn Fryslân' ook het verhaal van Jetty Leffring-Stouwer. Zij werd door Sjoerd Wiersma uit Amsterdam gehaald toen ze nog maar zes maanden oud was. Haar moeder Roosje wilde niet mee. Jetty: ''Waarom, dat is altijd een raadsel voor mij geweest. Sjoerd ging terug naar Joure en nam alleen mij mee. Maar het beviel hem slecht, want hij had voor Roosje ook een onderduikplek. De volgende dag ging hij terug naar Amsterdam, om haar toch op te halen. Maar toen was er al een razzia geweest. Hij was te laat.'
Deel 2 van 'Underdûkt yn Fryslan' is te zien bij Fryslân DOK, en zaterdag 25 april 15.30 uur bij NPO2, met Nederlandse ondertiteling (herhaling zondag 26 april 13.10 uur). Zondag 26 april is Fryslân DOK bij Omrop Fryslân te zien vanaf 17.00 uur. Daarna wordt het ieder uur herhaald.
