Groen licht voor proef met walviskadaver op Wadden
Als er weer een dode walvis aanspoelt bij de Wadden, kan die ook in de Wadden langzaamaan vergaan. Alle partijen die daarover gaan vinden het goed idee om daar een proef mee te houden. Al geeft de precieze uitwerking daarvan uiteindelijk de doorslag en zijn er wel voorwaarden.
Zo moet de walvis op een plek liggen waar het kadaver onder water blijft, omdat het andere leven de Wadden daar het meeste aan heeft. Want zo'n groot zeezoogdier kan weleens een grote bonus beteken voor bijvoorbeeld andere vissen, maar ook kleinere organismen. De waarde voor de natuur is ook de belangrijkste reden voor deze proef. Een andere voorwaarde is dat het dode zeezoogdier niet voor overlast mag zorgen en dat de locatie niet toegankelijk is voor bezoekers.
Educatie
Er wordt wel gekeken naar middelen om van afstand een en ander te volgen. "We willen heel graag het verhaal vertellen. Dus we zullen naar technieken zoeken met camera's en misschien ook wel geluidsopnames of een timelapse van foto's waarmee je het kan volgen in bijvoorbeeld een bezoekerscentrum of op andere plekken", zegt projectleider Michiel Firet fan it 'Programma naar een Rijke Waddenzee'. Want niet alleen wetenschappers moeten ervan leren. Educatie van grotere groepen mensen is ook een belangrijk doel, zegt hij: "Net zoals we in het bos zeggen 'dood hout leeft' is het ook belangrijk om te weten dat ook dit onderdeel is van de Nederlandse natuur."
Walvis verslepen
De plek waar de walvis komt te liggen moet voor de visserij niet in de weg liggen. De plekken waar mogelijk een walvis kan aanspoelen liggen eigenlijk altijd aan de Noordzeekant van de Waddenzee. En die plekken voldoen niet aan de eisen voor de proef. In de praktijk betekent zoiets dat de walvis naar een andere plek gesleept wordt die wel aan de voorwaarden voldoet. Er is vorig jaar gekeken of die plakken er voldoende zijn, en die zijn er. Maar er is nog geen definitieve keuze gemaakt.
Michiel Firet: "Er zijn een aantal plekken waar we iets meer naar hebben gekeken, maar we hebben helemaal nog geen keuze gemaakt. En als je op zo'n plek zelf bent, ziet het er altijd anders uit. Dus ik denk dat we ook op dat moment heel nauwkeurig metingen moeten doen naar stromingen en diepte. Verder moeten we ook weten hoe die plek zich in de loop der jaren ontwikkelt."
Het verslepen van een walvis naar zo'n plek is wel een breuk met het bestaande walvisprotocol. Firet: "Op het moment dat je het volgens het Walvisprotokol moet opruimen, heb je straks de keuze: breng ik hem naar de Rendac in Sumar of breng je hem naar een mooie plek op de Waddenzee waar de walvis wat kan betekenen voor de natuur en de wetenschap."
Dan nog staat elke walvisstranding op zichzelfen zijn er zogenoemde 'go' en 'no go'-momenten in de hele aanpak voor de autoriteiten. Verder kan het voorkomen dat een walvis helemaal niet te verslepen is omdat die te groot is of dat het kadaver al te ver heen is. En het kan om een zeldzame soort gaan waarbij het wetenschappelijk interessanter is om de vis zelf te onderzoeken.
Deskundigen zijn op de achtergrond al langer bezig om na te denken over een nieuwe aanpak. De opzet ervan wordt getrokken door het 'Programma naar een Rijke Waddenzee'. Dat is een soort netwerkorganisatie die nieuwe initiatieven opstart en steunt die goed zijn voor de Waddennatuur en een duurzame ontwikkeling van de economie in het gebied.
Definitieve beslissing komt nog
De uitvoering van de proef ligt in handen van Rijkswaterstaat en het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij. De betrokken gemeenten zijn verantwoordelijk voor de openbare orde en de natuurbeheerders zorgen met alle andere partijen voor de handhaving en het vormen van een wetenschappelijke commissie.
In de loop van dit jaar moet er een definitief plan liggen waarin staat wat er precies moet gebeuren. Daarna kan definitief besloten worden of het plan ook uitgevoerd kan worden. En natuurlijk is het dan wachten op een walvis die aanspoelt.