Hoogleraar Eelke de Jong: "Wopke Hoekstra verdient een klap voor z'n kop"

De economie krijgt een grote knauw van de coronacrisis. Dat staat als een paal boven water. Het is niet de vraag of de economie wordt geschaad als gevolg van deze pandemie, maar hoe groot deze zal zijn. "Het Centraal Planbureau (CPB) kwam vorige week met een financiële berekening", vertelt De Jong. "Ze doen voorlopig nog geen voorspellingen over wat de coronacrisis gaat doen met de economie in Nederland, maar het CPB zette wel vier scenario's op een rij en berekende wat voor financiële consequenties die scenario's zullen hebben voor de Nederlandse economie."

De Jong schat de economische gevolgen van de coronacrisis somber in. "Ik geloof niet in het eerste scenario: dat de maatregelen om het coranavirus tegen te gaan na drie maanden voorbij zijn. Ik denk wel dat wij na drie maanden de boel weer wat gaan oppakken, maar als je hoort dat het nog wel een tot anderhalf jaar duurt voordat er een vaccin is ontwikkeld, dan schat ik in dat onze economie gaat groeien met de handrem erop. Ik denk ook niet dat er eerst veel zal worden gereisd. Ik denk eerder aan een zwaarder scenario dan aan de lichtere varianten."

De Jong ziet dat de landen in de wereld verschillend omgaan om het coronavirus tegen te gaan. "In onze ogen doet Amerika nog ontzettend laconiek over de maatregels, dat ligt ook wel in de aard van hun cultuur. Maar ik denk dat daar ook nog wel klappen gaan vallen en dat kan daar ook heel snel. In veel Amerikaanse staten kan nog gewoon worden gereisd, en een lockdown is daar voorlopig nog geen optie, ook al loopt het aantal besmettingen daar erg hard op. "Voor sommige landen is het nemen van maatregels funest voor de bevolking. In sommige economisch zwakke landen kun je eigenlijk geen lockdown doen, omdat de mensen dan helemaal geen geld verdienen en daarmee geen eten hebben. Dat is gewoon geen optie daar."

Binnen de Europese Unie vragen landen nu om hulp. In sommige Zuid-Europese landen, zoals Spanje en Italië zijn niet alleen de medische, maar ook de economische gevolgen enorm. Die landen vragen daarom of Europa nu wil bijdragen uit het Europees Noodfonds, met zo weinig mogelijk voorwaarden. Verschillende landen willen ook dat er zogeheten corona-obligaties worden uitgegeven: Europa leent dan samen een groot geldbedrag. Nederland, maar ook Duitsland, Oostenrijk en Finland regeren daar huiverig op. Ze willen die route niet te snel kiezen en bovendien willen ze dat landen die geld krijgen, dan in de toekomst ook gaan hervormen. Die reactie van onder andere Nederland stootte veel landen tegen de borst.

"Dat kwam op veel kritiek te staan", vertelt De Jong. "En terecht. "Want wat mensen in Nederland onderschatten is hoe grof dat minister Hoekstra van Financiën uit de hoek is gekomen over Zuid-Europa, zoals Spanje en Italië. Stel je eens voor dat je vader op sterven ligt en iedereen weet dat hij teveel heeft gerookt. En dan komt je oom om de hoek en die zegt: u had ook niet zoveel moeten roken. Die oom is weliswaar ook de verkoper van sigaren en tabak. Die oom is dan Nederland." Dat voorbeeld van De Jong vraagt om uitleg. "Omgezet naar de werkelijkheid", zegt De Jong. "Als Italië iedere dag meer dan honderden doden heeft, dan begin je niet over de achtergrond van hun financiële toestand. wij moeten ons daar diep voor schamen. Bovendien, door allemaal fiscale constructies -bedacht tijdens de economische crisis van 2012- die lopen via Nederland kunnen die landen nu ook bijna niets. Ik ben een Woudfries en dan zeg ik : 'die 'Wopke Hoekstra moet even een flinke klap voor zijn kop krijgen, want dit kan zo niet. Wij moeten die landen nú helpen."

"Wat we nu zien is dat de ECB (Europees Centrale Bank) nu weer al het werk moet doen, maar eigenlijk zouden regeringen nu ook eens de kopen bij elkaar moeten steken en daar gaat het mis. De ECB kan niet altijd de eenheid in Europa bewaren, want dat moet uiteindelijk vanuit regeringen komen."