Coronanieuws vijdag 20 maart: Patiënten uit Brabant naar Friese ziekenhuizen

Koning Willem-Alexander heeft vrijdag zijn waardering uitgesproken voor het zorgpersoneel in de coronacrisis. Daarnaast vraagt hij iedereen om de aanwijzingen van experts op te volgen. Hij wil ook dat niemand in de steek wordt gelaten. "Het coronavirus is niet te stoppen, het eenzaamheidsvirus wel. Ik hoop dat saamhorigheid en trots ons dwars door moeilijke tijd zal verbinden."

De kranten die bij de NDC Mediagroep horen, waaronder de Leeuwarder Courant en huis-aan-huis-bladen, verspreiden volgende week een coronaposter. Dat is een actie van de Groninger drukkerij DWC Print. Mensen kunnen posters voor de ramen hangen om hulp te vragen of hulp aan te bieden.

De ziekenhuizen in Brabant hebben het zwaar met de opvang van alle coronapatiënten. Ze doen daarom een noodoproep, waarin ze ziekenhuizen boven de rivieren vragen om ruimte beschikbaar te stellen. "We hebben jullie boven de rivieren nodig", zegt traumachirurg Bastiaan Thomeer tegen de NOS. "Het is ongelooflijk frustrerend om te bellen en te horen 'het kan of het mag niet'. Wij hebben niet de energie meer om daar eindeloos voor te bellen. Wij willen dat wij worden benaderd over welke patiënten er overgenomen kunnen worden."

Het Noordelijk Pinksterkamp, dat ieder jaar wordt gehouden in het Lauwersmeergebied, gaat dit jaar niet door. Het zou de negentigste editie van het kamp worden. Al jaren doen er een paar duizend mensen uit Fryslân, Groningen, Drenthe en Overijssel mee.

Een masker op, een beschermend pak aan, moffen en dan ook nog wat voor over de schoenen. Dat is wat de mensen in de calamiteitenteams van schoonmaakbedrijf Nivo Noord nodig zijn om huizen of gebouwen te ontsmetten waar iemand is geweest die besmet is met het coronavirus. Maar de schoonmakers lopen tegen één grens aan: er zijn niet genoeg beschermende kleding en schoonmaakproducten.

Ouderenbond ANBO vindt het plan om de supermarkten een uur eerder open te doen, speciaal voor ouderen en kwetsbaren, niet goed. "Het gaat averechts werken, oudere mensen worden gestigmatiseerd." De bond denkt wel dat de actie goed bedoeld is, maar is er verder niet blij mee. "Als oudere mensen zich goed voelen, is er geen enkele reden om niet naar buiten te gaan en boodschappen te doen. Oudere mensen zijn gewone mensen en moeten dus op elk moment boodschappen kunnen doen, als zij zich maar, net als iedereen, houden aan de richtlijn om 1,5 meter afstand van andere mensen te houden", zegt ANBO-directeur Liane den Haan.

De bond denkt dat de paniek alleen maar groter wordt. "Mensen bellen ons huilend op omdat ze worden nageroepen dat ze thuis moeten blijven. De druk van familie op ouderen neemt steeds verder toe om niet meer naar buiten te gaan. Dit kan toch echt niet de bedoeling zijn. Straks durven ouderen helemaal niet meer naar buiten."

In Kollum gaan de voorjaarskermis, de Kollumer Kat Dagen, de festiviteiten rond 75 jar vrijheid en de Kollumer Oproer Dagen niet door. "De risico's zijn simpelweg te groot."

1.200 exemplaren van het boek Ondergedoken als Anne Frank worden beschikbaar gesteld voor Drachtster studenten van de Friese Poort. De boeken hoorden bij de themabijeenkomsten over 75 jaar vrijheid, maar die gaan nu niet meer door.

Verder heeft docent Nederlands Conrad Berghoef van de Friese Poort zijn studenten de opdracht gegeven om in de coronacrisis een dagboek bij te houden over wat er gebeurt.

Een medewerker van ziekenhuis MCL in Leeuwarden is positief getest op het coronavirus. Dat blijkt uit de cijfers die de ziekenhuizen vandaag bekend hebben gemaakt. Het is de tweede medewerker van een Fries ziekenhuis die positief is getest op het virus. Eerder was er al een chirurg van ziekenhuis Tjongerschans bij wie corona is vastgesteld.

Daarnaast zijn er nog zeven mensen die zich gemeld hebben bij Tjongerschans van wie wordt gedacht dat zij besmet zijn met het coronavirus. Zij zijn getest, maar het is nog wachten op de uitslagen.

De 69 vestigingen van supermarktketen Poiesz zijn vanaf maandag een uur eerder open. Tussen 7.00 en 8.00 uur mogen alleen kwetsbare en oudere mensen de winkels in. Poiesz controleert niet bij de ingang wie wel en wie niet naar binnen mag. Mensen moeten daarbij zelf hun 'verantwoordelijkheid' nemen.

De bekerfinale van de basketballers van Aris wordt dit seizoen definitief niet meer gespeeld. De Dutch Basketball League heeft besloten het lopende seizoen te beëindigen. Eerder werd al bekend dat de bekerfinale tegen Donar niet op de oorspronkelijke datum van 29 maart gespeeld kon worden. Nu heeft de bond na overleg met de clubs besloten dat de finale als begin van het komende seizoen wordt gespeeld.

Veel salons zijn in deze periode dicht, en daarom is er nu een speciale website in het leven geroepen. Op helpmijnsalon.nl kunnen klanten producten, cadeau- en tegoedbonnen kopen. Zo behouden salons toch een deel van hun inkomsten. Landelijk doen er meer dan 3.500 salons mee.

Het bestuur van het Wâldpop Festival in Burgum heeft in overleg met de gemeente besloten dat het feest dat voor 21 mei (Hemelvaartsdag) op de planning stond, niet meer doorgaat. "Het spijt ons dit te moeten mededelen maar we hopen op jullie begrip en wensen jullie een goede gezondheid toe."

Ook de commissies achter de dorpsfeesten van Broeksterwâld en De Falom hebben laten weten dat de feesten niet doorgaan.

Rijen voor de Jumbo in Drachten. Er staat een wasbak buiten waar mensen hun handen kunnen wassen. Zaterdag moeten er twee wasbakken staan.

In de afgelopen 24 uur zijn er 30 mensen in Nederland overleden aan het coronavirus. Het totaal aantal doden komt daarmee op 106.

Woonzorgcentrum Talma Hiem van Hof en Hiem in Balk heeft een mooie actie bedacht. Bezoek mag er niet meer in, maar toch houden de ouderen contact met de buitenwereld. Buiten staat namelijk een brievenbus en daar mag van alles worden ingeleverd: briefjes, tekeningen, liedjes. En daar zijn de bewoners van Talma Hiem zeer blij mee.

"Wij hadden sowieso al een rode brievenbus in Talma Hiem staan. Die staat nu buiten. Het is een initiatief van een van onze medewerkers. Zoveel mogelijk kinderen komen hier met leuke briefjes, tekeningen, anekdotes," zegt Jolanda van Aalzum van Talma Hiem. "Wij hangen alles op, in het restaurant, in de koffiezaal en op de ramen. Wij moeten wel bijna drie keer per dag de brievenbus legen. Hij zit tjokvol. De bewoners vinden het prachtig. Ze lopen er even langs en zien bijvoorbeeld wat van hun kleinkinderen hangen."

Er zijn zes nieuwe coronabesmettingen vastgesteld in Fryslân. Dat heeft GGD Fryslân vrijdag bekendgemaakt. Het betreft mensen uit verschillende gemeenten. Hoe het met hen gaat, is nog niet bekend. Met hen komt het totaal aantal mensen bij wie het coronavirus is vastgesteld in Fryslân op 28. Eén Friese patiënt is overleden aan het virus.

Margreet de Graaf van GGD Fryslân legt uit: "Het aantal positieve testen geeft alleen een indicatie van de mensen waarbij het nodig was om te testen voor de behandeling of welke cruciale zorgverleners er nodig zijn en getest moeten worden om uit te sluiten dat ze iets anders hebben. Er zijn dus waarschijnlijk meer besmettingen, maar dat hebben wij niet vastgesteld. Dat zal niet super veel meer zijn, dat zouden we anders kunnen zien aan het aantal Friezen dat opgenomen wordt in het ziekenhuis."

Ook op Omrop Fryslân was het nummer You'll Never Walk Alone van Gerry & The Pacemakers te horen om 8.45 uur. Daarom was de Omrop een van de meer dan 180 zenders die het liedjes heeft afgespeeld. Het idee kwam bij 3FM-dj Sander Hoogendoorn vandaan. Hij wilde met het nummer mensen verenigen in de coronacrisis. Steeds meer zenders gingen zich bij het initiatief aansluiten, ook in meerdere landen.

De 'Avond4daagse' van Augustinusga en Surhuizum die voor 11 tot en met 14 mei op het programma stond, wordt uitgesteld vanwege het coronavirus. "De onzekere situatie vanwege het coronavirus zorgt voor veel onduidelijkheid. We nemen het zekere voor het onzekere en verplaatsen de Avond4daagse naar het najaar," laat de organisatie weten.

Supermarkt Albert Heijn introduceert in sommige vestigingen een speciaal ouderenuurtje. Dat gaat vanaf maandag gebeuren, van 7.00 tot 8.00 uur. Andere klanten zullen niet geweigerd worden, maar er zal wel worden gevraagd zoveel mogelijk rekening te houden met oudere mensen. De supermarkt doet dit om contact tussen jongere en oudere groepen te voorkomen. Zo kan ook besmetting van ouderen als risicogroep zoveel mogelijk voorkomen worden.

Dierenpark AquaZoo in Leeuwarden is vanwege het coronavirus dicht voor publiek. Daarom begint het park AquaSchool, een speciaal online lesprogramma. Op schooldagen kunnen kinderen om 11.00 uur een Facebook-livestream volgen van een dierenverzorger. De kinderen kunnen ook direct vragen stellen en reageren. "Nu kinderen niet naar de dierentuin kunnen komen, willen we de dierentuin naar de kinderen brengen", zegt general manager Jeroen Loomeijer.

Koning Willem-Alexander houdt vrijdagavond om 19.00 uur een toespraak vanwege het coronavirus. Deze toespraak is ook bij Omrop Fryslân te volgen, in ieder geval op de radio. In het radioprogramma Weistra op Wei zal vooruitgekeken worden op de toespraak en na de tijd kunt u luisteren naar een nabeschouwing met oud-burgemeester Bearn Bilker, die veel van het koningshuis weet.

Het gebeurt niet vaak dat de koning zich rechtstreeks tot het Nederlandse volk richt. Dat was voor het laatst na de ramp van de MH17 in 2014.

Het Frysk Sjongersgala gaat dit jaar niet door. De organisatie heeft het geest met Friese artiesten dat op 21 november in De Lawei zou worden gehouden geschrapt. Het is het gevolg van de coronacrisis.

Griet Wiersma van de organisatie: "We zitten midden in alle ellende. Piter Wilens en ik organiseren het en het houdt heel wat in. Sponsoren kunnen nog niets beloven. Dat is erg jammer. We kunnen het wel afwachten, maar niemand weet hoe lang dit duurt. En wij willen ook geen verlies draaien. We hadden al artiesten vastgelegd. Dit jaar lukt het niet meer, maar gelukkig heeft iedereen er begrip voor. Je moet verstandig zijn."

Gemeente Noardeast-Fryslân heeft donderdag een korte, maar wel noodzakelijke raadsvergadering gedaan. Deze duurde maar acht minuten. Er was geen publiek bij en ook niet alle raadsleden waren aanwezig. "Sommigen vonden het ook niet verstandig. Maar er zijn minimaal 15 nodig en er waren 20," legt burgemeester Johannes Kramer uit.

"Wij hebben op dit moment een zieke wethouder en locoburgemeester, mevrouw Hanemaaijer. Zij wordt vervangen door de heer Van Esch en hij mag dat maar drie periodes doen. Dit was de derde periode, daarom moesten wel wel een besluit nemen. Anders zou Van Esch niet meer wethouder en eerste locoburgemeester kunnen zijn," zegt Kramer.

Zorgorganisatie Patyna biedt zorg, welzijn en wonen aan zo'n 3.000 cliënten in Fryslân. Het besluit van het kabinet om de verpleeghuizen te sluiten voor bezoek en dus ook voor vrijwilligers, zorgt binnen Patyna voor grote onzekerheid. De ruim 3.000 vrijwilligers binnen Patyna kunnen de komende weken geen assistentie verlenen.

"Vanochtend hadden we nog crisisoverleg. Eerder hebben we vrijwilligers nog wel toegelaten, maar het ligt voor de hand om dat nu ook niet meer te doen. Dat is zeer lastig, want zij brengen reuring, gaan eens te wandelen met een cliënt en doen activiteiten. Dus dat is wel jammer. Maar het kan niet meer, dat durf ik wel te zeggen. Het is alleen nog niet gecommuniceerd. Half negen zetten wij het in het crisisteam op een rijtje," zegt bestuurder Krul.

Hoe is het om in coronatijd in een supermarkt te werken? Sjouke Wijnsma van supermarkt Alles ûnder ien Dak in Eastermar: "Vorige week was het een chaos in de winkel. Er werd met name brood gehamsterd. Wij snappen er nits van. Als iemand maar begint met het meenemen van een rol wc-papier, dan denkt ene ander: dat moet ik ook. Alles is wel te krijgen, wij liggen nu ook weer helemaal vol. Dus wat dat betreft is het geen probleem. Je ziet wel dat mensen het steeds meer lokaal weten te vinden, dat is voor ons weer een voordeel."

De supermarkt heeft wel maatregelen genomen. "Wij desinfecteren en houden ons aan de regels. Wij zitten niet achter plastic en hebben geen mondkapjes. We houden ons maar rustig. Het gaat heel goed. Wij verwachten wel dat het voorlopig nog niet voorbij is. Je kunt er vergif op innemen dat het ook eens in ons eigen dorp komt." Alles ûnder ien Dak bezorgt ook meer boodschappen. "Wij deden altijd al aan bezorgen, met boodschappengemak. Dat is wel meer geworden. Oudere mensen die bellen. Wij leveren vanaf 25 euro. We rijden met vrijwilligers, uit het dorp komt ook veel steun."

Dichter fan Frylân, Nyk de Vries, heeft een nieuw gedicht geschreven. Hij heeft het geschreven naar aanleiding van de coronacrisis waar we nu middenin zitten.

Ook vrachtwagenchauffeurs hebben te maken met het coronavirus. Vanwege de maatregelen die zijn genomen, maar ook door het werk lopen ze zelf ook kans op besmetting. Bovendien kunnen ze de ladingen soms niet kwijt, omdat het magazijn van de klant al vol zit.

Gosse Idsardi is vrachtwagenchauffeur: "Ik heb er zelf wel angst voor, want je komt overal en je weet niet wie het wel en niet heeft. De fabrieken andersom ook, zij kunnen ook niet aan je zien of je het wel of niet hebt. Dus als chauffeur blijf je op dit moment veel buiten staan. Ik ben bang dat dit in de toekomst vaker zal gebeuren. Het is niet fijn om nu buiten te staan. Naar de wc gaan is op de meeste locaties nog mogelijk. Maar in de gemeente Gieten staat een dixie buiten, daar mogen we niet naar binnen. Daar is het niet schoon en je hebt niet de mogelijkheid om je handen te wassen. Op de wc-deuren staat vaak: 'alleen voor werknemers.' Niet voor externe chauffeurs."

Afvalverwerker Omrin doet een oproep aan de inwoners van Fryslân om alleen naar de milieustraat te komen als het echt noodzakelijk is. Nu veel mensen thuis zitten omdat ze niet naar het werk kunnen, slaat men massaal aan het opruimen. En dat zorgt voor grote drukte bij het stort.

Op diverse locaties in de provincie was het donderdag veel drukker dan anders bij het stort. In Leeuwarden ontstond er een aardige file. Volgens een medewerker komen er normaal op donderdag zo'n 250 mensen naar het stort. Maar om half vier waren er meer dan 400.

Ondernemers die door de coronacrisis in de problemen komen en uitstel van betaling willen, krijgen dat meteen drie maanden. Daarvoor hoeven ondernemers geen bewijzen mee te sturen.

Alleen als de ondernemers langer uitstel willen, moeten ze extra informatie meesturen. Eerder deze week kondigde het kabinet aan dat ondernemers vier weken de tijd kregen om te verklaren waarom ze uitstel van betaling willen, maar dat is nu niet meer nodig, meldt het ministerie van Financiën.

Ook op deze vrijdag 20 maart hebben we weer een liveblog over al het nieuws rondom het coronavirus. Alle ontwikkelingen van woensdag zijn in ons eerdere liveblog te vinden.