Ondergedoken Salo kon alleen nog maar Fries spreken en wilde Ureterp niet verlaten
"We kunnen er nog wel één bij hebben" is de naam van de indrukwekkende tentoonstelling in Tresoar over een aantal Joodse kinderen die in de Tweede Wereldoorlog ondergedoken gezeten hebben in onze provincie. Ze zijn van Amsterdam naar Fryslân gesmokkeld, vaak op heel jonge leeftijd.
Underdûkt jonkje Salo koe inkeld noch mar Frysk prate
In de tentoonstelling staan de verhalen van zeventien Joodse kinderen centraal. Er is een foto van hun zie zien, waar ze fleurig op staan in - zo lijkt het - hun mooiste kleding. Dat is in groot contrast met de verhalen die onder de foto's staan.
Salo Muller heeft van zijn zesde tot negende in Ureterp ondergedoken gezeten. Na de oorlog kwam een tante om hem op te halen, want zijn ouders hadden de oorlog niet overleefd. "Ik wilde helemaal niet weg uit Ureterp. Ik kon alleen nog maar Fries praten, wist niet meer hoe ik echt heette en wanneer ik jarig was. Ik heb zó hard gehuild."
Van veel kinderen hebben de ouders de oorlog niet overleefd. Sommigen van hen zijn daarom na de oorlog door hun onderduikgezin geadopteerd. Zoals Alfred Alexander Schachner. In de tentoonstelling wordt ook duidelijk dat de kinderen het na de oorlog nog heel lang lastig hebben gehad met wat er met ze gebeurd is. Ze zijn al heel jong van hun ouders gescheiden en sommigen van hen hebben hun vader en moeder zelfs nooit meer gezien.
Ook Schachner had het zwaar. "Decennialang kwam ik niet uit voor mijn Joodse identiteit." Toen hij 50 jaar werd, veranderde dat. Hij dook de geschiedenis van zijn familie in en ontdekte dat zijn ouders in 1944 in Auschwitz vermoord zijn. "Bij de onthulling van de gedenkmuur in Sneek in 1995 had ik voor het eerst in mijn leven een keppeltje op."
De tentoonstelling is onderdeel van het project 'De terugkeer van de Joods Kinderen' van Stichting de Verhalen, in samenwerking met Tresoar en de Friese media. Bij Omrop Fryslân, het Friesch Dagblad en de Leeuwarder Courant verschijnen regelmatig verhalen over de zoektocht naar de Joodse kinderen. Kijk ook op www.joodsekinderen.nl voor meer informatie en alle publicaties.
