Monumentale duiventil van Oldeberkoop door storm vernield

De 150 jaar oude duiventil van Oldeberkoop, één van de twaalf rijksmonumenten van dit dorp, is door de storm Ciara omver geblazen. De unieke duiventil staat op de Doevenkamp, een grasveld voor Villa Lunia. Dit type duiventil in huisvorm met schaliedak komt verder in Fryslân niet meer voor.
De dowetille © Omrop Fryslân, Willem de Vries
Elders in het land staan ze soms nog wel bij landhuizen en kastelen. Het type van Oldeberkoop komt al rond 1600 op oude afbeeldingen voor. De eerste vermelding over het bouwwerk in Oldeberkoop is te vinden in een gemeenteverslag van Ooststellingwerf uit 1887. Op de rijksmonumentenlijst wordt het jaartal 1870 aangehouden. In 1971-1972 is het gemeentelijke bouwwerk gerestaureerd en op dezelfde weide iets verplaatst naar de dorpskern toe.

Zwaar beschadigd

De beide palen waarop het bouwwerk stond zijn afgebroken bij de grond. Het unieke dakje is totaal verwoest. De gemeente moet bepalen wat er met het zwaar beschadigde bouwwerk gaat gebeuren.
Karst Berkenbos uit Oldeberkoop geeft regelmatig rondleidingen door het dorp. "Dit is een heel triest beeld. Het was een enorme blikvanger", zegt hij. Duiven kwamen er al lang niet meer in, al was dat in 1964 bij het opstellen van een monumentenlijst wel een wens die leefde in het dorp. Die duiven werden vroeger in een til gevangen en geteeld voor consumptie als duivenpasteitjes.
"Als ik rondleidingen geef, zeg ik altijd: de duiventil is de Ferrari van tegenwoordig."Het houden van een zwerm duiven was een zogenaamd 'heerlijk recht', hetgeen betekende dat het voorbehouden was aan de adel en aan de hoge geestelijken, voor zover die grootgrondbezitters waren. "Als je zo'n duiventil in je tuin neerzette, moest je daar allemachtig veel belasting over betalen." In andere woorden: als je zo'n ding had, liet je zien dat je veel geld had.

Statussymbool

Petrus Lambertus Willinge Prins had die rechten in Oldeberkoop en maakte daar rond 1900 ook nog wel gebruik van. Hij kocht in 1895 Huize Lunia. Vanaf de negentiende eeuw werd het houden van een duiventoren steeds meer een statussymbool. De duiven werden minder voor de consumptie en meer als siervogels gehouden.
Karst Berkenbos uit Olderberkoop over de duiventil