Fries buiten Fryslân over Brexit: "Ik hoop dat wanneer ik wakker wordt, het dan een droom is"

'Fries buiten Friesland' Mona Mona Smith-Kramer, die in het plaatsje Wycombe nabij Londen woont, en Richard Jones, een Brit die al 22 jaar in Fryslân woont, kijken allebei niet bepaald uit naar de officiële Brexit, die in de nacht van vrijdag op zaterdag plaatsvindt.
© Omrop Fryslân
Mona Smith-Kramer is 'Fries om utens': Fries buiten Friesland. Ze is getrouwd met een Engelsman en woont in High Wycombe, niet ver van Londen. Smith berust zich in de Brexit, maar vindt het ook verdrietig. En onwerkelijk. "Het zal toch niet zo zijn? Maar het is wel zo. Ik vind het jammer. Dat het zo hard gegaan is, dat had ik niet gedacht en dat had niemand gedacht."
Op het moment zal er in Europa niet veel veranderen, ook in Engeland niet. Vanaf 1 januari volgend jaar zal dat anders worden, verwacht Smith-Kramer. "Wat het erge is, in oktober dacht iedereen nog dat er niet een 'no-deal' Brexit zou komen. Maar als er nu niets uit komt, gebeurt dat alsnog. Daar maak ik me wel zorgen over. Sommige collega's zeggen: het zal wel meevallen. Maar ik wilde dat ik dat optimisme had. Ik zie het wel zwaar in."
Mona Smith-Kramer, 'Fries om utens' in High Wycombe
Mona en haar man bespreken wel eens of ze ook uit Engeland weg moeten gaan. "Het ironische is dat mijn man voor een bedrijf werkt met een kantoor in Venlo. Dus hij is vaker in Nederland dan dat ik er kom. Hij werkt voor het Europese hoofdkantoor, maar het is de vraag of die hier wil blijven." Daarnaast studeert hun dochter in Groningen. Hun zoon heeft nu examens en over twee jaar weer, dus ze zullen niet meteen weggaan uit Wycombe. "Maar als dat geweest is, komen we wel op een kruispunt. Dan weten wij ook hoe het met de baan van mijn man komt", volgens Smith.

'Vingers onder de oren onder de dekens'

Zin in de Brexit heeft Smith-Kramer niet. "Ik denk dat ik met de vingers in de oren onder de dekens zit en hoop dat wanneer ik morgen wakker wordt, dat het dan een droom is. Wat moet je? Wij kunnen alleen nog hopen dat André Rieu met Ode to Joy op 1 komt in de hitparade."
Ook voor Richard Jones, die al 22 jaar in Nederland woont, is de Brexit een zware dobber om mee te maken. Intussen voelt Jones zich meer een trotse Fries dan een Brit. Jones kijkt met angst naar de Brexit. "Ik heb altijd het Britse paspoort gehad en dat gaf mij het recht om te wonen en te werken in Europa. En nu niet meer, tenminste over een paar uurtjes."
Twee jaar geleden heeft hij zichzelf laten naturaliseren in Nederland, vanwege de Brexit. "Het was allemaal heel onbekend, wat er zou gebeuren. Toen ik hier voor het eerst kwam wonen, in Nederland, weet ik nog dat ik in het politiebureau moest wachten op mijn verblijfsvergunning. Toen dacht ik direct, dit wil ik nooit meer. Ik wil zekerheid dat ik in Nederland kan werken en wonen."
Richard Jones, Engelsman in Fryslân, over de Brexit
Jones voelt zich intussen meer Fries dan Brit. "Ik benoem mijzelf ook echt Fries, al kan ik nog geen Fries praten, maar ik versta het wel. Als iedereen die Fries is en in Fryslân woont, zich ook echt Fries zou voelen dan zou het allemaal in de wereld wel ietsje makkelijker worden. Ik voel me helemaal thuis hier."

'Een toekomstige economische ramp'

De ouders van Richard wonen aan de zuidkust van Engeland en zij vinden het ook een 'tragedie'. "Het is wat hen betreft in toekomstige economische ramp." Straks, als het zover is, zal Jones zich nog meer Fries voelen. "Ik ga mijn Friese wollen muts dan op doen in de winter denk ik."
Jones heeft niet veel vertrouwen in de toekomst van Engeland. "Als mijn vrouw en ik het land binnengaan, moeten we misschien iets langer wachten op het vliegveld, dus dat wordt wat moeilijker om naar Engeland toe te gaan. Daarnaast denk ik dat we gaan zien dat het land achteruit gaat, helaas."