Waarom is het woord 'kryst' een Friese taalfout?

Het kan zomaar de grootste taalfout zijn die op dit moment op veel in het Fries geschreven kerstkaarten staat: 'kryst'. Want eigenlijk hoor je niet los 'kryst' te zeggen maar 'krystdagen' of 'krysttiid'. Lexicograaf Hindrik Sijens van de Fryske Akademy legt uit hoe dat kan.
© Omrop Fryslân
"Het Nederlands heeft van ouds 'Kerstmis' en dat is al heel lang ingekort tot 'Kerst'. Bijvoorbeeld: 'Met de Kerst komt oma op bezoek.' Omdat het Fries beïnvloed wordt door het Nederlands is het Nederlandse 'Kerst' dus verfriest naar 'kryst': 'Mei de kryst komt beppe op besite' is er van gemaakt. Maar van ouds horen we te zeggen 'Yn de krysttiid komt beppe op besite.'"

Generatieverschil

Dat is volgens Sijens niet altijd zo geweest. "Het is met name een generatieverschil, mensen die ouder zijn zullen eerder 'krysttiid' of 'krystdagen' zeggen, maar mensen die jonger zijn en mensen die het Fries in de moderne tijd geleerd hebben, zijn heel bekend met deze woorden die niet correct zijn. Iemand van 40 jaar oud zal het anders aanvoelen als iemand van 20 of 15. Wat daar van het Nederlands uit in het Fries komt is voor de jongere generatie heel gewoon aan het worden."

Officieel veranderen?

Zou er en tijd komen dat het woord ook officieel verandert en dat er 'kryst' in plaats van 'krystdagen' in het woordenboek van de Fryske Akademy komt te staan. "Het kan in de toekomst goed zijn dat het verandert," zegt Sijens. "Talen veranderen altijd en daar is het Fries geen uitzondering op, met alle invloed van het Nederlands gaat het bij ons ook nog wat sneller. Steeds meer mensen zullen dat gewoon vinden. Wat ik er dan van vind doet er niet toe, als Friezen het gewoon vinden dan is het gewoon."
Lexicograaf Hindrik Sijens van de Fryske Akademy