Fryske Akademy blij met reddingsplan, maar wat vinden andere instellingen?

De Akademy heeft al jaren een structureel tekort en had gevraagd om 500.000 euro per jaar extra. De provincie wil echter niet verder gaan dan 200.000. "Het is krap," zegt Smink. "Dit betekent dat er echt goed gekeken moet worden naar welke prioriteiten we kunnen stellen in ons onderzoek en dat we heel goed willen kijken naar op welke manier we samen kunnen werken met andere organisaties."

Die samenwerking is een van de eisen van de provincie Fryslân voor het beschikbaar stellen van het geld. De Fryske Akademy moet onderzoeken wat ze in samenwerking met onder andere de Campus Fryslân, het Frysk Planburo en Tresoar kunnen oppakken.

Smink ziet er wel kansen in: "Wij zien zeker mogelijkheden tot samenwerken, dat doen we ook al. Maar het is wel belangrijk dat de provincie ook tegen de andere instellingen zegt dat ze ook met ons moeten samenwerken. Als het alleen van ons af hangt, dan zal het niet lukken. Ik denk de provincie ook de andere instellingen zal uitnodigen. De provincie heeft natuurlijk ook relaties met andere instellingen en kan daar ook een behoorlijk dwingend verzoek neerleggen."

De kwaliteit van het onderzoek moet volgens Smink wel voorop staan. "Ik denk dat we met elkaar willen dat de kwaliteit en de betekenis van ons onderzoek voor de Friese taal en cultuur groter wordt. Dat verplicht alle instellingen om daarmee te helpen."

Ook bij Tresoar zijn ze wel enthousiast. Ik tink dat wij eens met elkaar om tafel moeten om te kijken hoe we het hele proces van kennis inrichten in Fryslân," zegt directeur Bert Looper van Tresoar. "Wij hebben natuurlijk altijd wel programmatische of facilitaire samenwerking. Maar nu is het moment om dat eens wat meer in samenhang en vanuit een soort 'gemeenschappelijk mission statement' opnieuw te bekijken."

Looper: "We zitten met elkaar als Friese instellingen in een keten van bronnen, naar onderzoek, publiekspresentaties en wetenschappelijke presentaties. Ik denk dat wij nu met het oog op het digitaliseren en de nieuwe informatietechnologie echt eens moeten bekijken: hoe richten wij dat proces van kennis- en cultuuroverdracht in Friesland in?"

"Er is wel overlap," geeft Looper van Tresoar aan. "Wij zijn ook bezig met literatuur en historisch onderzoek, dus er zijn veel terreinen waarop we samen kunnen werken. Het zou natuurlijk wel apart zijn dat wij als Tresoar de oplossing voor de Fryske Akademy moeten zijn. Dus ik zou vooral vanuit een nieuw, inspirerend missie-statement willen bekijken hoe wij dat in kunnen richten. Het zou jammer zijn als we vanuit geld moeten samenwerken. Het moet echt gaan om Friesland, cultuuroverdracht en een nieuwe culturele opdracht."

Maar er moet meer gebeuren dan alleen het stellen van prioriteiten en het zoeken naar nieuwe samenwerking. Er moet ook echt gesneden worden in de eigen organisatie. Er zal een deel van het ondersteunend personeel moeten verdwijnen. "Het gaat om zo'n vijf FTE en dat doet natuurlijk zeer, maar het moet gebeuren. Als wij echt weer financieel gezond willen worden, dan moeten we dit doen," meent Smink. De bezuiniging moet in de loop van 2021 rond zijn.

De komst van het geld van de provincie is nog niet helemaal zeker. Provinciale Staten moeten er in december nog een definitief besluit over nemen.