Omrop Fryslân en De Hûnekop: "We kunnen niet een hek om onze taal zetten"
Er wordt meer Fries geschreven dan ooit tevoren, jongeren delen massaal Friese 'memes' en de Friestalige band De Hûnekop is populair bij een breed publiek. In de Fryslân DOK Dit is ús taal onderzoekt programmamaker Miranda Werkman wat het effect daarvan is op de Friese taal en taalbeleving, en hoe het precies kan dat Fries zo populair is onder jongeren. Omrop Fryslân zendt dit weekend ook de theatershow van De Hûnekop uit en daarom legden we Emiel Stoffers van De Hûnekop en Miranda een aantal vragen voor.
Miranda, wat was precies de aanleiding om deze documentaire te maken?
"Het grootste project van LF2018 was Lân fan Taal. Ik heb toen diverse 'Friezen om utens' geïnterviewd en hun gevraagd wanneer ze het meest naar thuis verlangen. Natuurlijk ging het dan ook over de taal. Zo kwam ik in contact met Lysbeth, die onderzoek deed naar het taalgebruik van Friezen die nu elders wonen, én naar het taalgebruik van De Hûnekop. Dat vond ik wel interessant. In eigen dorp zag ik dat jongeren aan de gang waren om zelf memes te maken en dus zo ook, op hun eigen manier, aan de gang waren. Intern spreken we veel over het Fries. Je voelt wel dat er het een en ander gaande is. Dat wilde ik proberen te vangen."
Emiel, jullie taalgebruik in het Fries is onderdeel van deze documentaire geworden. Voelen jullie je ook verantwoordelijk voor het gebruiken van de Friese taal?
"Neu, helemaal niet eigenlijk."
Miranda, wat is de belangrijkste conclusie uit je documentaire?
"Wat willen we zelf met het Fries? Worden we bang dat alles minder wordt en verdwijnt en dat we alles nog beter moeten regelen, of is er nu een nieuwe beweging gaande? Die vrij is en Fries gebruikt, omdat ze dat leuk vinden. De Hûnekop, de Friestalige memes en de prachtige Picture Poems: het is allemaal taal. Als jonge mensen zelfbewust Fries gebruiken, ook op sociale media, dan komt het van onderen op. Beter kan niet voor een minderheidstaal. Het komt dan uit een kracht en niet uit een achtergesteld gevoel."
Emiel, hoe belangrijk is de Friese taal dan voor jullie?
"Ik vind dat je taal vooral moet lullen en er niet teveel óver moet lullen."
Miranda, jij hebt je de afgelopen weken veel beziggehouden met de veranderingen in het Fries, maar waar staat het Fries over 10 jaar als wij het jou vragen?
"Hmm. Dat durf ik niet te zeggen. Maar ik probeer het. Taal is en blijft in beweging. Ik denk dat we aan de ene kant meer meertalig worden, maar aan de andere kant ook zeker dat Fries blijven gebruiken. Weet je, we kunnen niet een hek om onze taal zetten. En dat hoeft voor mij ook niet. Want ik zou het jammer vinden als we als Friezen mensen buitensluiten. Aan de andere kant vind ik dat niet-Friezen ook open kunnen staan voor het Fries. We zijn allemaal mensen en als iedereen op zijn eigen stukje blijft, komen we nooit bij elkaar."
Als laatste Emiel, jullie zijn twee jaar geleden het theater ingegaan en Omrop Fryslân stuurt de registratie daarvan dit weekend uit. Het theater is wel even wat anders. Hoe was dat?
"Het was eerst wel even wennen, maar daarna hebben we maximaal genoten."
De documentaire 'Dit is ús taal' is zondag 15 september vanaf 17.00 uur elk uur te zien bij Omrop Fryslân op televisie. Op zaterdag 14 en zondag 15 september stuurt Omrop Fryslân om 22.00 uur ook de theatershow van De Hûnekop uit.
