Oorlogsverteller Foppe Dupon "kreeg klassen echt stil en was geweldig tolerant"

Oorlogsverteller Foppe Dupon uit Garyp was een heel bijzondere man, van wie schoolkinderen veel hebben geleerd. Dat zegt zijn dorpsgenoot en vriend Gjalt Wijmenga. Hij heeft Dupon jarenlang gekend. De Friese oorlogsverteller is zondagochtend in zijn woonplaats Garyp overleden, op 96-jarige leeftijd.
Fryske oarlochsferteller Foppe Dupon (96) ferstoarn
Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Dupon verschrikkelijke dingen meegemaakt, onder andere in Kamp Amersfoort. Lang wilde en kon hij daar niet over praten, maar de afgelopen jaren vertelde hij zijn oorlogsverhaal aan groepen schoolkinderen. Voorafgaand aan de dodenherdenking soms wel drie keer per week. "Hij kreeg klassen echt stil", zegt Wijmenga.
Wijmenga prijst de grote tolerantie van Dupon. "Hij heeft natuurlijk ontzettend vel meegemaakt en deze man wist zelfs nog te vertellen dat er Duitsers waren, die lief waren. Hij zag het goede in de mens en veroordeelde wel het systeem erachter natuurlijk, maar nimmer en te nooit de mensen. Geweldig tolerant."
Foppe Dupon © Omrop Fryslân
Ook Wijmenga wist lang niet wat Dupon allemaal had beleefd tijdens de oorlog. "Kamp Amersfoort was natuurlijk een gruwelijk kamp, waar hij Kotälla heeft meegemaakt, een van de Drie van Breda. Compleet onmenselijk wat daar gebeurde: zestien uren achter elkaar stilstaan, twaalf of twintig stenen in je handen moeten meedragen en een paar honderd meter heen en weer lopen. En als je dat liet vallen, dan kreeg je op je donder en werd er met stokken geslagen."
Na Kamp Amersfoort werd Dupon tewerkgesteld in een kamp in Duitsland. Toen hij na de bevrijding weer thuiskwam, kon hij niet op een warm welkom rekenen. "Hij merkte dat hij met de vinger werd nagewezen en hoorde ook dat mensen zeiden: 'moet je zien, die heeft voor de Duitsers gewerkt'. Dat is iets wet hem verschrikkelijk zeer heeft gedaan, dat de eigen bevolking hem niet erkende."

Fotomonument

Die erkenning krijgt Foppe Dupon na al die jaren alsnog, vertelt Wijmenga. Een foto van Dupon wordt opgenomen in een nieuw fotomonument van het herdenkingscentrum dat nu in Kamp Amersfoort is gevestigd. In het kamp in Leusden zaten 35.000 gevangenen en zo'n 1.000 daarvan kwamen uit Fryslân. Ook deze mensen moeten door het fotomonument weer een gezicht krijgen.
Foppe Dupon © Omrop Fryslân, Hayo Bootsma
Dorpsgenoot en vriend Gjalt Wijmenga over de overleden oorlogsverteller Foppe Dupon