Krimp op middelbare scholen treft Fryslân het hardst

Nergens is de krimp zo duidelijk te zien als in Fryslân. Friese scholen verliezen bijna 20 procent van hun leerlingen. Het teruglopende aantal leerlingen betekent niet dat de scholen moeten sluiten. Wettelijk gezien hoeft een school pas dicht als die drie jaar lang onder de 30 leerlingen zit. Alleen de scholen op de eilanden Schiermonnikoog en Vlieland hebben in 2037 minder dan 30 leerlingen volgens de prognose van DUO.

Een krimpend leerlingenaantal kan grote gevolgen hebben voor scholen. Minder leerlingen betekent automatisch ook minder geld. Om dat op te kunnen vangen, zullen de scholen in de toekomst meer met elkaar moeten samenwerken of moeten schrappen in hun aanbod.

Een van de scholen in Fryslân die er veel mee bezig zijn, is het CSG Anna Maria van Schurman in Franeker. De school had volgens DUO in 2017 nog 1.130 leerlingen. In 2037 zullen dit volgens de instantie 825 leerlingen zijn. Ze zijn een van de weinige scholen in Fryslân die nog niet onder een grotere koepel vallen. Maar of dat in de toekomst ook vol te houden is, betwijfelt directeur-bestuurder Theo de Groot.

"We moeten realistisch zijn. Ik denk dat we moeten gaan samenwerken. Een alternatief is er eigenlijk niet of je moet echt dingen schrappen. Wij bieden nu vrij veel extra dingen aan op het gebied van technisch onderwijs, een Havo Plus en nog enkele andere dingen", zegt De Groot.

"Maar als je niet gaat samenwerken is het maar de vraag of je dat ook in de toekomst allemaal nog kunt betalen. En dat betekent dat je bijvoorbeeld gaat kijken naar wat de andere school in je regio aanbiedt. Als dat hetzelfde is, kun je beter schrappen."

Maar dat is niet wat De Groot wil. Hij wil zoveel mogelijk het onderwijs overeind houden. Hij kijkt liever naar de mogelijkheden van met andere scholen optrekken. Ook landelijk is dat wat de meeste scholen doen. In de werkgroep Krimp van de VO-raad is dat waar het meeste over wordt gesproken, zegt De Groot. Hij zit in de werkgroep met scholen uit meerdere regio's.

De problemen zijn overal enigszins vergelijkbaar, zo zegt hij. "Een van de dingen waar we tegenaan lopen, is dat steeds meer plattelandskinderen in de stad naar school gaan. Je gaat niet meer automatisch naar de dichtstbijzijnde school. Onder andere de elektrische fiets heeft het makkelijker gemaakt om verder van huis naar school te gaan."

In vrijwel heel Nederland hebben scholen te maken met grote krimp tussen nu en 2037. Landelijk loopt het aantal leerlingen met ruim 7 procent terug. Niet overal gaat het even snel. Zo is er in Noord- en Zuid-Holland zelfs sprake van een kleine groei (grofweg 1 procent). Maar in de provincies Drenthe (19 procent krimp), Limburg (17 procent), Overijssel (15 procent) en Groningen (14 procent) gaat het snel.

De trek naar de steden is ook te zien in de cijfers van DUO. Het aantal leerlingen in Leeuwarden loopt veel trager terug dan het aantal leerlingen in de rest van de provincie. In andere provincies is dat nog veel sterker het geval. Zo loopt het aantal leerlingen in Limburg terug met 16 procent, maar groeit het aantal leerlingen in Maastricht. In de provincie Utrecht krimpt het aantal leerlingen met 1 procent, maar groeit het aantal leerlingen in de stad Utrecht met maar liefst 27 procent.