Drie zusjes alleen tijdens de hongerwinter: het verhaal van Roos Derks

"Ik zie mijzelf nog liggen, in de sneeuw", zegt Roos. "We waren op hongertocht op zoek naar eten, Uitgeput vielen we in slaap. Dat zalige gevoel, dat zal ik nooit vergeten." De volgende dag worden ze weer wakker, in de harde realiteit van oorlog, het gemis van vader en moeder en de dagelijkse behoefte aan eten en drinken.

Roos groeit met haar zusjes Magda en Clara op in een communistisch gezin in Rotterdam. Haar vader Hendrik Bazuijnen gaat na het uitbreken van de oorlog in het verzet en regelt het drukken en verspreiden van de communistisch verzetskrant De Waarheid. In 1941 wordt hij opgepakt, midden in de nacht. Roos: "Daar weet ik niks meer van. 's Ochtends was hij gewoon weg. Mijn moeder zei: 'De moffen hebben je vader meegenomen'. Dat was het, meer niet. Mijn moeder praatte er verder niet meer over."

Hendrik Bazuijnen wordt eerst naar kamp Schoorl en daarna na het Duitse concentratiekamp Neuengamme gebracht. Roos zal haar vader, met wie ze een sterke band heeft, nooit meer zien. Het gezin wordt door de Wehrmacht op de hoogte gebracht van zijn overlijden.

Een jaar later wordt ook de moeder van Roos, die ook in het verzet zit, door de Duitsers opgehaald. "Dat weet ik nog wel, dat was vreselijk. Een enorm kabaal. Aufmachen, aufmachen! Wij werden ook van bed gehaald, alles werd overhoop gehaald." Roos haar moeder krijgt eerst de doodstraf, maar die wordt omgezet in deportatie naar het vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück. Daar zaten in de oorlog 132.000 gevangenen. Tienduizenden vrouwen kwamen om door executies, honger of ziekte. De moeder van Roos overleeft de verschrikkingen.

Daar zitten ze dan, drie jonge meisjes van 9, 8 en 5 jaar oud. Zonder vader en moeder in een woning in Rotterdam. Roos: "Zo was het. Als ik als volwassene terugkijk, dan denk ik: hoe is het mogelijk? Maar dat vroegen we ons toen niet af. Een kind neemt het leven zoals het zich voordoet. We gingen gewoon door, over vader of moeder spraken we niet meer."

Inmiddels waren de Duitsers begonnen om Joden op grote schaal op te pakken en te deporteren. "Dat zagen we voor onze ogen gebeuren, ze liepen bepakt met koffers over straat. Wij wisten dat ze niet terug zouden komen." Op sschool komt de Jodenjacht dichtbij. "Sonja zat 's ochtends nog in de schoolbanken, 's middags niet meer. De meester zei met tranen in de ogen: 'Een zwarte dag, kinderen'. De lege stoel van Sonja bleef de stoel van Sonja, daar mocht niemand op zitten. Als een soort monument."

Roos, Magda en Clara gaan de hongerwinter van 1944 tegemoet. De school is dicht, ze halen eten bij de gaarkeuken en soms gaan ze op hongertocht. Het grootste gedeelte van de dag blijven ze in bed liggen om warm te blijven. "Maar op een gegeven moment kwam ik tot het inzicht dat het zo niet langer kon. We zijn naar mijn tante gelopen, daar zijn mijn beide zusjes gebleven. Ik ging naar mijn opa." En zo halen ze de bevrijding in mei 1945.

Een maand later, 's ochtends vroeg, maakt opa Roos wakker. "Mijn opa zei: 'Rustig maar kind, je moeder is er'. Ik ging naar beneden en zag haar aan de tafel zitten. Ik dacht: jee, is dat mijn moeder? Dat scharminkel? 'Zo, ben jij er ook nog', zei mijn moeder. Ja, ik ben er ook nog. Dat was het, onvoorstelbaar eigenlijk."

De woorden van haar moeder zijn de titel van het boek geworden dat sinds deze week in de winkels ligt. 'Zo, ben jij er ook nog' is uitgegeven door Noordboek en vertelt het hele oorlogsverhaal van Roos Derks-Bazuijnen.