"Meer geld voor cultuur om hoge verwachtingen waar te maken"
"Als je jong en nieuw bent, dan heb je geen plek." Dat vindt Mark Hospers van het Friese cultuurbeleid. Hij is van het festival Explore the North. Op dit moment geeft provincie Fryslân elk jaar 15 miljoen euro subsidie aan de culturele sector. Het is vooral voor grote organisaties die al jarenlang zeker zijn van subsidie, zoals Keunstwurk, het Fries Museum, Tryater en Tresoar. De afgelopen jaren zijn er veel nieuwe initiatieven en organisaties bijgekomen, die het moeilijk vinden om er tussen te komen.
Mear jild foar kultuer om hege ferwachtings wier te meitsjen
De provinciale politiek heeft voor 2019 en 2020 in totaal al vier miljoen extra beschikbaar gesteld voor het voortzetten van Culturele Hoofdstadprojecten. Maar is dit genoeg? En hoe komt het verderop in de toekomst? Het nieuwe provinciebestuur moet hier straks over gaan beslissen.
Explore the North
Het is voor Mark Hospers van literatuur- en muziekfestival Explore the North van het begin af aan een grote strijd geweest om er tussen te komen. "Nieuwe organisaties en festivals zoals wij, Welcome to the Village, poppodium Asteriks of het Oranjewoudfestival behoren niet tot de gevestigde orde. Het huidige beleid is erg verouderd, terwijl er nu een heel nieuw cultureel veld is."
Deze week staat Omrop Fryslân in een serie verhalen stil bij verschillende verkiezingsthema's. Het gaat om onderwerpen die belangrijk zijn voor de toekomst van de provincie of waar veel over gediscussieerd word, zoals de plaatsing van windmolens. Nu het verhaal over één van de thema's die van groot belang is voor de toekomst van Fryslân: hoe ambitieus wil de provincie Fryslân de toekomst in als we het hebben over cultuur?
Eerlijker
De provincie ziet alle veranderingen ook en speelt daar met de nieuwe cultuurnota 'Keunst oan 'e kime' op in. Organisaties krijgen straks niet meer vanzelfsprekend een subsidie. Bovendien kan iedereen een plan indienen. Een speciale commissie beoordeelt vanaf 2021 de aanvragen en geeft advies over wie wel of geen subsidie moet krijgen. Vooral de nieuwkomers vinden dit een veel eerlijker systeem als dat het nu gaat.
Meer geld
Eén van de organisaties die tot nu toe altijd zeker was van geld van de provincie is Keunstwurk. De organisatie bestaat 25 jaar en houdt zich met van alles bezig, van cultuureducatie en theater tot dans en muziek. Het is vooral een steunende en adviserende organisatie, actief in heel Fryslân.
Volgens Douwe Zeldenrust, directeur van Keunstwurk, doet het pijn als het cultuurbudget niet omhoog gaat. "We hebben met de legacy van Culturele Hoofdstad wel een ambitie. We hebben gezien dat investeren in cultuur de moeite waard is. Er moet echt geld bij, anders kun je deze ambitie niet waarmaken." Zeldenrust denkt aan 5 miljoen euro. Om de basis op orde te krijgen en ook nieuw initiatieven een kans te geven."
Douwe Zeldenrust, directeur Keunstwurk
Leegloop dreigt
De toekomst ziet er goed uit voor Explore the North, helemaal nu Leeuwarden de titel Unesco City of Literature wil veroveren. Maar er is nog niets officieel toegezegd. Ze zitten hier dan ook al een tijdje in de wachtstand. Het festival heeft plannen voor een productiehuis, waarin ze zelf aan de slag gaan met makers.
"Vorig jaar zijn we eigenlijk al een combinatie geworden van een productiehuis en een festival. We hebben met 200 kunstenaars gewerkt en dat heeft veel opgeleverd. Bijvoorbeeld de Relaxerette. Je ligt in een hangmat met een koptelefoon op en hoort literaire verhalen van lokale en landelijke makers. De Relaxerette is nu onderweg naar een festival in Singapore", vertelt Hospers.
De wachtstand is volgens Hospers riskant. "Festivals worden op dit moment niet structureel gefinancierd en draaien dus op mensen. Maar als ze een aanbod uit Groningen of Amsterdam krijgen, zijn ze weg. Nu is het moment om deze mensen, maar ook een grote club kunstenaars, hier te houden."
Mark Hospers van Explore the North
'Ontschotting'
Niet elke politieke partij wil extra geld geven aan cultuur. Er zijn volgens sommige partijen ook andere oplossingen mogelijk, zoals 'ontschotting'. Veel kunst en cultuur heeft overlap met andere beleidsterreinen: cultuur en toerisme, cultuur en taal, cultuur en erfgoed, cultuur en economie, cultuur en maatschappelijke thema's.
Het idee achter 'ontschotting' is dat er van andere beleidsterreinen ook geld beschikbaar moet komen voor kunst en cultuur.
