Bestuurskundige over FNP in De Fryske Marren: "Het gaat om beeldvorming"

De wethouders van de FNP in de gemeente De Fryske Marren blijven in ieder geval tot de extra raadsvergadering van woensdagavond zitten. Dat heeft de fractie van de FNP aan de beide wethouders Durk Stoker en Durk Durksz gevraagd.
It sanwinningseilan sa as it der neffens Royal Smals utsjen giet © Byld: promofilm Royal Smals
Rieks Osinga in gesprek met Simone Scheffer
Coalitiepartners CDA en VVD kondigden eerder al aan woensdag met een motie van wantrouwen te komen, als de wethouders dan nog zitten. CDA en VVd aan de ene kant en de FNP aan de andere kant zitten dus op een ramkoers. Reden is de ommezwaai van de FNP in het dossier over de zandwinning in het IJsselmeer.
Op het laatste moment stemde de FNP vorige week tegen de zandwinning, wat tot een vertrouwensbreuk met het CDA en VVD leidde. De zaak wordt nu dus verder op scherp gezet. We hebben bestuurskundige Rieks Osinga van de Thorbecke Academie wat vragen gesteld.
Hoe bijzonder is de ontstane situatie?
"Een coalitiecrisis is niet heel bijzonder, maar dat er een patstelling dreigt van wie trekt als eerste de wethouders in, dat gebeurt niet zo heel erg vaak. Bij een normale crisis is er heibel in de tent en zeg je: in deze samenstelling gaan we niet verder. Of de FNP de wethouders nou laat zitten of niet; het college klapt. Als ze zich niet terugtrekken, zal de raad een motie van wantrouwen moeten indienen."
Verbaast het u dat de FNP-fractie de wethouders vraagt te blijven zitten?
"Ik denk dat er vooral over is nagedacht hoe ze het in de beeldvorming gaan doen. 'Wie breekt, betaalt', zeggen ze in de politiek. Ze willen het er, denk ik, op aan laten komen dat ze in principe door willen. Ze willen dat laten zien door de wethouders te laten zitten, dat ze door willen."
CDA en VVD dienen een motie van wantrouwen in tegen de FNP-wethouders omdat hun partij het vertrouwen heeft verloren. De kans bestaat dat die motie het niet haalt. Wat dan?
"Uiteindelijk is er dan sprake van een breuk in de coalitie en zullen CDA en VVD de coalitie laten vallen. Een andere insteek, maar met dezelfde uitkomst."
En als de FNP-wethouders zich afscheiden van de FNP?
"Dat kan sinds 2002, het is mogelijk om wethouders van buiten aan te stellen, die bijvoorbeeld partijloos zijn. Technisch gezien kan dat, maar met het vertrek van de FNP uit de coalitie, zal er een brede nieuwe coalitie komen, verwacht ik. In de praktijk is het niet realistisch."
Wat voor coalitie kan het worden?
"Een aantal fracties had al aangegeven het jammer te vinden buiten de coalitie te zijn gevallen. Ik denk dat de VVD en het CDA wel de keuze hebben, dat weten ze natuurlijk ook. Ik denk dat ze kunnen kiezen uit D66, PvdA en GroenLinks."
Is het al besloten in de achterkamertjes?
"Je weet wel een beetje waar de verschillen en overeenkomsten zijn. Ik denk dat er wel een kopje koffie is gedronken, dat lijkt me ook zeer verstandig, want je wilt na een coalitiebreuk je gemeente snel weer kunnen sturen."