Adviesraad wil ook nucleaire wapens in F-35

In 2014 was een meerderheid van de Tweede Kamer nog tegen de nucleaire taak van de F-35. Sindsdien zijn de internationale verhoudingen echter drastisch gewijzigd.

"Er zijn op dit moment negen landen die kernwapens hebben, waarvan twee grootbezitters: de VS en Rusland. Het is van belang om te weten dat Nederland schuilt onder die Amerikaanse atoomparaplu", vertelt luitenant-generaal buiten dienst Marcel Urlings.

"Maar in Europa is er vooral dreiging van korteafstandswapens. Vooral Rusland heeft een relatief groot aantal, 1.500 tot 2.000. Rusland heeft nu ook een middellangeafstandsraket ontwikkeld, die heel Europa kan bereiken."

Nederland is een van de vijf NAVO-landen, die samen met een squadron F-16's, bijdraagt aan de afschrikking in NAVO-verband, om te voorkomen dat er ooit weer kernwapens worden ingezet. Dat Nederland bijdraagt, onderstreept dat ons land de Verenigde Staten niet alleen laat opdraaien voor de veiligheid van Europa. Als Nederland die taak niet uitvoert, zou dat de cohesie in het NAVO-bondgenootschap ernstig ondergraven.

"Omdat de Amerikanen de veiligheid van Europa waarborgen, hebben Europese landen niet zelf een kernwapen ontwikkeld. Dat draagt bij aan de doelstelling van het INF-verdrag, dat moet voorkomen dat landen kernwapens ontwikkelen", vervolgt Urlings.

"De Tweede Kamer heeft regelmatig aan de regering gevraagd om met initiatieven te komen voor nucleaire wapenbeheersing. Als Nederland die taak nu zou opzeggen, zou een Oost-Europees land die rol op zich kunnen nemen. Dat zou Rusland weer als een provocatie kunnen opvatten."

De AIV maakt zich verder zorgen over een dreigende wedloop op kernwapens. Nederland zou in de Verenigde Naties moeten pleiten voor de instelling van een gezaghebbende internationale commissie die met alle negen kernwapenlanden praat over vermindering van nucleaire wapens.

"We maken ons grote zorgen over de nucleaire wapenbeheersing. Het is cruciaal dat we een wake-up call hebben en dat er nieuwe initiatieven komen voor wapenbeheersing", zegt Urlings.

"Vooral omdat er ook andere ontwikkelingen zijn in de wereld, die de strategische stabiliteit ondergraven. Denk aan de ontwikkeling van hypersonische wapens, de militarisering van de ruimte, de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Het maakt de veiligheid niet groter als Nederland er nu mee zegt te stoppen."

Verder moet alles in het werk worden gesteld om het INF-verdrag voor nucleaire wapens voor de middellange afstand te redden. Omdat Rusland dat verdrag schendt, willen de Amerikanen ervan af.

De AIV gaat niet in op de vraag of de NAVO dan ook nieuwe kernwapens in Europa moet gaan plaatsen als vergelding voor de nieuwe Russische kernwapens.

Het is nu aan de regering om binnen drie maanden met een reactie te komen.