Oud-burgemeester De Hoop pleit voor advies aan containerschippers: U zit in de verkeerde route

Als burgemeester van Ameland maakte Albert de Hoop zich jarenlang sterk voor meer en strengere controles op containerschepen die boven de Waddeneilanden varen. Een lange lobby om grote rampen zoveel mogelijk te voorkomen. De nationale en internationale politiek hoorde het aan, maar deed niet veel.
Ald-boargemaster De Hoop yn Fryslân Hjoed

Déja-vu

"Het is spijtig dat dit is gebeurd met de MSC Zoe, maar het was voor mij geen verassing", vertelt De Hoop. Hij had een soort déja-vu. "Het gebeurt elk jaar, maar dan op kleinere schaal. Wat nu is gebeurd, is meteen een quotum voor twee jaar. Gemiddeld gaan er jaarlijks in het hele Deens-Duits-Nederlandse Waddengebied 150 containers overboord."
Het feit dat containers beter gezekerd moeten worden, is ook al tien jaar bekend, zegt De Hoop. "Ik heb de rapporten hier voor me liggen. Daar heeft zelfs de minister een rapport over laten maken." Dat containers een zender moeten hebben, wordt ook al jaren geopperd, tot in Brussel aan toe. Maar daarmee ben je er nog niet, want als de containers in zee liggen, heb je het probleem van de vervuiling.

Begeleiding op drukste vaarroute van de wereld

De Hoop: "Dit is in kwestie van lange adem. Ik ben er zelfs voor Londen en Brussel geweest. De schaal van dit probleem is erg groot. Dit kan niet alleen in Nederland worden opgelost. Dit is een wereldwijd probleem. Wij kunnen wel in Nederland de regels die internationaal zijn opgesteld, naleven en controleren. Misschien wel beter dan het is geweest. Het is ook mogelijk om begeleiding in te stellen op de vaarroute ten noorden van de Waddeneilanden. Dit is de drukste scheepvaartroute ter wereld. En het wordt maar drukker en drukker."

Schreeuw om goed draaiboek

Wat coördinatie betreft, was het in het begin even zoeken, is de indruk van De Hoop. "Er is een afspraak met het Rijk dat bij meer dan 5 kubieke meter vervuiling op de stranden, Rijkswaterstaat in actie komt. Dus het Rijk is dan verantwoordelijk voor het opruimen. Dit was veel meer dan 5 kuub en het spoelde op verscheidene plekken tegelijkertijd aan. Er waren veel mensen bij betrokken. Het feit dat burgemeesters oproepen hebben gedaan voor hulp, van vrijwilligers tot aan het leger toe is heel goed. Maar de andere keren is het beter om er goed draaiboek voor te hebben."
Een eerder rapport heeft opgeleverd dat de containers voortaan worden gewogen voordat ze aan dek worden gezet. Voorheen gebeurde het wel eens dat een zware containers op een lichte werd gezet en dat de hele boel in elkaar werd gedrukt.

"U zit in de verkeerde route"

De verkeersbegeleiding is ook een belangrijk ding, zegt De Hoop. "Buiten de territoriale wateren kun je geen verplichtingen opleggen aan kapiteins. Maar wel adviezen geven. Het lijkt erop dat de MSC Zoe de verkeerde koers had gekozen. De dicht langs de eilanden. Bij het begeleidingsadvies had de Kustwacht bij het ingaan van deze route bij Den Helder al tegen de kapitein kunnen zeggen: U zit in de verkeerde route. Wilt u daar even uit gaan?"

Hoekijzers kunnen breken

De containers worden nu op alle hoeken vastgezet aan de container daaronder met een hoekijzer van gietijzer. Die hoekijzers worden een kwartslag gedraaid en zo zitten de containers aan elkaar vast. Maar die gietijzeren verbindingen kunnen breken als er te veel kracht op wordt gezet.
"Als zo'n twist lock breekt en er staan zeven containers op, dan gaan er zeven containers over de muur. Dat zou hier ook gebeurd kunnen zijn." Misschien zijn die hoekijzers niet meer van deze tijd en moet er wat anders, sterkers, komen.

"Als een vrachtauto lading verliest, vinden we dat ook net normaal"

Het moet niet meer normaal worden dat een containerschip lading verliest. "Als vrachtauto's op de autoweg lading verliezen vinden we dat ook niet normaal. Maar 150 containers in dit internationale gebied en tienduizend containers wereldwijd per jaar vinden we wel normaal. Dat moet niet, dat kan niet en het is ook heel slecht voor het milieu."

Hopen op Europa

Het is een ingewikkeld probleem, want er varen duizenden schepen die allemaal verbouwd moeten worden of er moeten nieuwe schepen komen. Maar, wij hebben zoiets eerder gedaan in Europa. Europa heeft eerder in de tankervaart, na een paar grote olierampen, eensgezind besloten dat de havens geen enkelwandige tankers toe wilden laten. Alleen maar dubbelwandige tankers. Zo kan Europa ook afspraken maken over de containervaart, zegt De Hoop. "En als Europa dat doet, komt de rest van de wereld mee."
Een van de grootste containerschepen in de wereld, de MSC Zoe uit Panama, heeft in de nacht van 1 op 2 januari 2019 meer dan 290 containers verloren. Dit gebeurde net boven het Duitse eiland Borkum. Door de harde wind zijn de containers naar de Friese Waddeneilanden gedreven. Al het nieuws over de containerramp is te vinden op de dossierpagina.