Tweede Kamer steunt proef Harlingers voor afspraken over zoutwinning

De Harlinger Stichting Behoud Monumenten Harlingen en zoutfabriek Frisia willen van de zoutwinning onder de Waddenzee een pilot-onderzoek maken, waarbij de veiligheid voorop staat. Ze willen dat doen door van te voren goede afspraken te maken over verschillende meetpunten in de Harlinger binnenstad, over het vergoeden van schade in het geval dat die ontstaat en ook met name over een goede communicatie over en weer.

De Stichting Behoud Monumenten Harlingen bestaat nog maar ruim een jaar en kon woensdag het voorstel voor de proef presenteren in de Tweede Kamer. Het plan van Stichting Behoud Monumenten Harlingen wordt gesteund door de gemeente Harlingen en de provincie Fryslân, die de stichting ook adviseert. Het Staatstoezicht op de Mijnen is ook bij de plannen voor het pilot-onderzoek betrokken en vindt die erg de moeite waard. "Ik hoop echt dat de partijen het eens worden. Als er nog zaken zijn waar ze het niet over eens zijn, dan wil ik daar graag bij helpen", zegt directeur Theodoor Kockelkoren van het SODM. "En als bewoners toch nog ergens mee zitten, mogen ze ons bellen."

Directeur Durk van Tuinen van zoutfabriek Frisia kreeg nog wel een paar kritische vragen in de Tweede Kamer. De Partij voor de Dieren is er eigenlijk op tegen dat de zoutfabriek dieselolie wil gebruiken bij het winnen van zout in de Waddenzee. De uitleg van Van Tuinen dat zoiets vanaf het land gebeurt met buizen diep in de grond stelde de partij niet gerust. Zulke buizen kunnen na verloop van tijd beginnen te scheuren, bijvoorbeeld door ongelijkmatige bodemdaling. Volgens Van Tuinen valt dat wel wat mee. Hij verwacht dat de Harlinger binnenstad op zijn meest één tot twee centimeter zal zakken. Met hulp van meetapparatuur die de zoutfabriek, in overleg met de Stichting Behoud Monumenten, in een paar monumenten zal plaatsen, kan in de toekomst gevolgd worden hoe groot de daling is. Als de grond meer zakt dan verwacht of als er andere onvoorziene effecten zijn, geldt dan het 'hand-op-de-kraan'-principe. De zoutwinning zal in dat geval meteen worden stilgelegd.

Andere zoutbedrijven die aanwezig waren op de hoorzitting in het parlement hebben ook belangstelling voor de proef in Harlingen. Zij hebben vaak de grootste moeite de relatie met de omgeving goed te houden. De uitgenodigde experts waarschuwden de politici wel dat '100 procent zekerheid en 0 procent schade' nooit gegarandeerd kan worden bij een activiteit zoals zoutwinning. Onbedoelde effecten en schade kunnen ook jaren na de tijd nog optreden. Wel zien de experts dat de bedrijven tegenwoordig proberen om transparanter te worden en ook proberen beter te communiceren met de omgeving, voordat ze met een mijnbouwactiviteit starten.

De provincie Fryslân sprak niet in op de hoorzitting, maar stuurde wel een 'position paper' naar de Kamercommissie voor economische zaken. In die paper pleit de provincie onder meer voor omgekeerde bewijslast: bij het optreden van schade door zoutwinning zou het de plicht van het zoutwinnende bedrijf moeten worden om aan te tonen dat het niet door de zoutwinning komt.

Directeur Van Tuinen van Frisia vertelde in de Tweede Kamer dat het bedrijf gemiddeld één schadeklacht per jaar krijgt, en dat die altijd meteen wordt onderzocht. In de meeste gevallen leidt dat dan ook tot een oplossing. Alleen met een paar klagers in het dorp Wijnaldum heeft het bedrijf geen akkoord kunnen bereiken.