Onderzoek: meer Friessprekenden en meer bedreigingen voor de Friese taal
Inwoners van Fryslân zijn de afgelopen drie jaar beter geworden in de Friese taal. Dat blijkt uit onderzoek. Friezen verstaan, praten, lezen en schrijven hun eigen taal een paar procent beter dan in 2015, terwijl de bedreigingen voor het Fries toenemen.
Er zijn steeds meer mensen die vanuit andere delen van Nederland naar Fryslân verhuizen, en steeds meer kinderen groeien op in een gemengde taalhuishouding. Deskundigen dachten dat het Fries er sterk onder zou lijden, maar het tegendeel is waar. Het Fries heeft in de thuisomgeving wel een minder sterke rol, maar dat heeft niet altijd geleid tot een achteruitgang van de taalbeheersing, zeggen de onderzoekers. Meertaligheid is geen nadeel voor het Fries.
De survey 'Taal yn Fryslân: de folgjende generaasje' toont aan dat sinds 1969 de beheersing sterk is afgenomen, maar sinds 1984 blijft deze aardig constant. Het Fries schrijven is echter toegenomen. Dat zou kunnen komen doordat Friezen hun taal niet alleen meer als spreektaal zien. Het Fries wordt ook gebruikt voor digitale communicatiemiddelen, zoals SMS en WhatsApp.
Meer onderwijs in het Fries
De onderzoekers van de Fryske Akademy doen aanbevelingen voor het onderwijs en de overheid. Fries schrijven moet een vaste plek krijgen in basis- en voortgezet onderwijs. Veel mensen hebben in het onderzoek aangegeven dat ze het jammer vinden dat ze alleen maar korte, spreektaalachtige berichtjes kunnen schrijven. De provincie wil daarom meer onderwijs in het Fries.
Taalsosjologysk ûndersyk nei it Frysk
"Het is wel positief dat er grotere belangstelling is voor het Fries schrijven", vindt gedeputeerde Sietske Poepjes. Het valt haar op dat uit het onderzoek blijkt dat de sociale status van het Fries belangrijk is. De taal moet niet alleen thuis worden gesproken, maar ook in de professionele omgeving. "Als je Fries wil praten met overheidsinstanties, dan moet dat mogelijk zijn", vindt Poepjes.
