De Reuzen zetten poppentheater in Fryslân weer op de kaart

Naar verwachting zullen De Reuzen zo'n 400.000 bezoekers trekken. En dat is bijzonder, aangezien de populariteit van marionetten- en poppentheater in Fryslân al jaren afneemt. De subsidies zijn stopgezet en kinderen groeien minder op met poppen. Het kan dus zomaar zijn dat De Reuzen poppen weer op de kaart zetten. In Fryslân is er nog wel poppentheater te vinden, ook al is het even zoeken.

Wie aan het poppentheater in Fryslân denkt, kan niet om Feike Boschma heen. De Friese poppenspeler en theatermaker heeft zich de kunst van het poppenspel in de Tweede Wereldoorlog eigen gemaakt. Hij haalde lapjes stof uit een doos van zijn moeder, maakte er poppen van en bewoog ze zo voor de spiegel dat ze leken te leven. Met zijn poppenspel werd hij later wereldberoemd.

Poppenspeler Haye Bijlstra raakte al op jonge leeftijd geïnspireerd door Boschma en hielp hem onder andere met Boschma's film 'Sjoch, dêr leit wat op'e dyk'. Bijlstra wilde net als Boschma beroepspoppenspeler worden, maar de tijd was te onzeker. Door naast het poppenspel ook te werken, kon Bijlstra zelf bepalen wat hij wel en niet deed en betaalde hij alles zelf. Zo had hij het in eigen hand en was hij niet afhankelijk van subsidies. Maar omdat Bijlstra in het Fries speelt en het publiek voor Fries poppenspel maar klein is, was het vaak veel werk voor wat het oplevert.

Het brak Bijlstra op en hij heeft zijn laatste voorstelling alweer zes jaar geleden gespeeld. Al is zijn liefde voor het poppenspel niet afgenomen. Met een voorstelling die in twee koffers past, hoopt Bijlstra binnenkort wel weer op pad te gaan om voor de Friese liefhebbers te spelen. "Spelen voor volwassenen, daar kan ik mijn ei beter in kwijt. Het is nog mooier dan spelen voor kinderen. Kinderen gaan automatisch mee in de fantasie van de pop. Maar als grote mensen er emoties bij krijgen, dan is dat geweldig."

In de jaren '80 was er een grote vraag in Nederland naar marionettentheater. Maar niet veel kunstenaars konden zelf de marionetten maken en bespelen. Marionettenspelers Lucas Goudzwaard en Aad-Jan Coumou kwamen uit het westen van het land naar Fryslân toe, waar ze de afgelopen dertig jaar hebben gewoond en gespeeld. Maar doordat ze geen subsidie meer krijgen en de theaters daarom niet veel meer aan poppenspel doen, spelen ze bijna niet meer in Fryslân. De mannen vinden het jammer dat nu veel kinderen niet meer opgroeien met poppenspel. ''Dat is niet zo best! Het is toch jarenlang een traditie geweest dat kinderen verhalen zien waar figuren in bewegen. Magisch met die draadjes, want uit de verte zie je niet dat de poppen aan draadjes zitten en lijken ze echt te leven'', zegt Lucas Goudzwaard.

Ook al hebben de mannen geen werk meer in Fryslân, ze stoppen niet zomaar. Binnenkort verhuizen ze naar Frankrijk; in de rest van Europa is wel veel vraag naar marionettentheater. ''Nederlanders willen toch graag een groot spektakel en in het buitenland zijn ze tevreden met kleinschalig vakmanschap'', vindt Aad-Jan.

Poppenspeler Ingka van Fulpen pakt het weer anders aan. Zij maakt poppenkastvoorstellingen voor kinderen tot acht jaar en speelt veel in scholen, bibliotheken en kinderdagverblijven. Omdat haar doelgroep jonger is en ze naast de poppenkast ook kinderfeestjes verzorgt, is er wel veel werk voor haar. Toen ze naar Fryslân verhuisde, moest ze haar baan opzeggen, maar al gauw kon ze van het poppenspel haar werk maken. En dat was al jaren haar passie. Volgens haar staan de scholen er nog wel voor open om kinderen met poppenspel in contact te laten komen, al hebben ze daar zelf de middelen niet voor. ''Veel docenten vinden het ook moeilijk, omdat je verschillende stemmetjes moet gebruiken en een verhaal moet bedenken. Het kost veel voorbereiding, maar ze waarderen het wel dat kinderen op die manier worden vermaakt.''

De marionetten- en poppenspelers kijken allemaal uit naar de komst van De Reuzen naar Leeuwarden. Ingka heeft ruimte in haar agenda gemaakt en ook Haye zal er alle drie dagen bij zijn. Lucas en Aad-Jan hebben ze al eens eerder gezien en weten hoe groot en mooi dat spektakel is. Dat ze nu in Leeuwarden komen, is volgens hen heel bijzonder, omdat ze vooral in grote steden komen waar veel meer ruimte is.

De Reuzen lopen van 17 tot 19 augustus rond in Leeuwarden. De tijden en routes worden een week van tevoren bekendgemaakt.