Iepenloftspul Rêdbâd: Een impressie

Circa 120 enthousiaste spelers, decorbouwers en naaisters zijn sinds november bezig met de voorbereiding van het stuk. ''Wat het publiek te zien krijgt? Spektakel'', zegt regisseur Tiffany van der Wal, de dochter van Sake. Paarden, vuur, vechten, boten en vlotten op het water en een liefdesgeschiedenis. ''We hebben geprobeerd alles zo echt mogelijk te maken. We willen het publiek helemaal terugbrengen naar de tijd waarin dit verhaal zich afspeelde, rond het jaar 700. Dat ze echt voelen hoe het was om toen in Fryslân te leven.''

De 29 jarige regisseur had nog nooit van Redbad gehoord, maar toen ze een paar jaar geleden toevallig de roman Redbad, kroniek van een koning van Willem Schoorstra over het leven van Redbad in handen kreeg, was ze meteen verkocht. Hier zou en moest ze een theaterstuk van maken. En dan het liefst in de nieuwe theatertuin van haar vader.

Dit avontuur begon vier jaar geleden, wanneer Sake van der Wal, bij hem achter huis een stuk land kon kopen. Het leek hem wel leuk om daar een park aan te leggen. Een soort openbare dorpstuin. En omdat Sake ook een toneelfan is, komt het plan bij hem op om er dan gelijk ook maar een theatertuin van te maken. Nu vier uur later ligt er een prachtig park met meer dan 500 verschillende planten, bomen, wandelpaden en waterpartijen. En deze tuin is nu het natuurlijke decor voor het eerste iepenloftspul van Broeksterwâld.

Over de legendarische Friese koning Redbad is niet veel bekend. ''Maar wel meer dan over al die andere bekende Friese koningen'', zegt Willem Schoorstra, die er diepgaand onderzoek naar heeft gedaan. Hij schreef in 2011 de historische roman getiteld Rêdbâd, het boek dat Tiffany van der Wal op een dag in handen kreeg en omwerkte tot een theaterstuk.

''Tiffany had het boek gelezen en wilde er graag iets mee doen. Ze heeft mij toen gevraagd of ze het mocht gebruiken om er een iepenloftspul van te maken. Ik heb de tuin gezien en vond het een prachtige plaats voor een theaterstuk. En omdat ze zo enthousiast over het verhaal was en haar plannen met zo'n enorme drive bracht, dacht ik meteen: dit moet doorgaan.''

Het stuk vertelt het levensverhaal van de Friese koning Redbad, vertelt Tiffany. ''Het begint wanneer hij als jongetje van 10 jaar naar een andere familie wordt gebracht om daar uit te groeien tot een sterke en zelfstandige man. Hij raakt bevriend met Hadegrim, de verteller van het verhaal. Het wordt zijn beste vriend, zijn bloedvriend. Samen beginnen ze met plannen te bedenken om Fryslân groter, beter en sterker te maken.

En wanneer Aldgilles, de vader van Redbad komt te overlijden en Redbad hem opvolgt, gaan de vrienden samen aan de slag om die plannen uit te werken. En dat gaan de mensen allemaal meemaken. Redbad wilde zijn Fryslân vernieuwen en moderniseren. Hij legde nieuwe wegen aan, stelde nieuwe wetten op schrift, zodat ze voor alle Friezen gelijk waren. De Friese eenheid was voor hem een belangrijke zaak, die moest vooral blijven bestaan.''

Fryslân was rond het jaar 700 een groot en rijk land. Dat kwam door de handel die ze dreven. Friezen waren zeevaarders. Alle grote wateren, zoals de Maas en de Rijn waren in handen van de Friezen. Maar het was niet een rustige tijd.

Er was eigenlijk constant strijd met de Franken, hun buren. Die waren groter, machtiger en zag zagen zichzelf als opvolgers van de Romeinen. Ze wilden de hele wereld overheersen. Ook Fryslân hadden ze op hun verlanglijstje. ''Het verhaal was dat ze de Friezen wilden kerstenen, maar eigenlijk was het achterliggende doel het bezit nemen van de eigendommen, het land en de wateren van de Friezen'', zegt Schoorstra.

''Redbad heeft dat met moeite kunnen bestrijden. Ik heb mij zo veel mogelijk aan de feiten gehouden. Maar hier komt voor een deel mijn eigen inbreng. Volgens mij heeft hij het gevaar gezien van wat die Franken van plan waren. Dus onder de vlag van het christendom Fryslân veroveren om er zelf beter van te worden.''

Die vrijheidsdrang om zelf de baas te zijn en verder te kijken en de inzet op handel, karakteriseerde de man. Schoorstra: ''Hij zag de gevaren, maar ook de mogelijkheden. Hij was een vooruitstrevende man. We willen met dit iepenloftspul een stuk Friese geschiedenis voor het voetlicht brengen, waar eigenlijk niemand weet van heeft. En ook laten zien dat het personage van Redbad niet zo eendimensionaal was dan tot nu toe in de geschiedenisboeken wordt vermeldt. Het beeld van een barbaar die de christenen hier niet wilde hebben. Punt. Maar zo eenvoudig was het niet. Wij willen met het stuk laten zien dat er meer achter zat dan alleen dat. Redbad als een man met een scherp oog voor de wereld en de politiek en voor menselijke verhoudingen.