Q&A: Hoe is het nu echt om te werken in de zorg?

Volgende week is de week van Zorg en Welzijn in Nederland. Honderden zorg- en welzijnsorganisaties openen in deze week hun deuren, om aan gewone mensen te laten zien hoe het eraan toe gaat op de werkvloer. Mensen kunnen bijvoorbeeld binnen kijken bij een verpleeghuis, of een operatiezaal ontdekken.
Omrop Fryslân grijpt deze week aan om op radio, televisie en internet op verschillende wijzen aandacht te geven aan de zorg. Zo is verslaggever Miranda Werkman bij verschillende zorginstellingen langs geweest, om te kijken hoe daar nu wordt gewerkt. De online redactie van Omrop Fryslân was nieuwsgierig naar haar ervaringen, en legde haar in een Q&A een aantal vragen voor om een beeld te krijgen van de zorg in Fryslân.
- Miranda, je bent op bezoek geweest bij een groot aantal verschillende zorginstellingen, waren er grote verschillen?
''Jazeker! Werken in een ziekenhuis of de straat op met het nieuwe ACT-team (samenwerking tussen Zienn, VNN en GGZ) is echt heel anders. In het ziekenhuis heb je meer acute zorg. De straat op om daklozen die hulp nodig hebben te vinden, is voornamelijk een kwestie van mensen goed kunnen lezen en te kijken naar hoe de mensen het beste kunnen worden benaderd. Ik heb bij een gesprek gefilmd waarbij ik dacht: ''wow, dit is heftig!''
Bij de thuiszorg stap je letterlijk bij iemand de slaapkamer binnen. En met de gehandicapten ben je ook op de slaapkamer om cliënten te wekken en de dag op te starten. De ouderenzorg heeft van beide iets. Maar wat overal gelijk is, is dat mensen die in een kwetsbare situatie zitten, worden geholpen.''
- Gewoonlijk is er in de zorg veel te doen om privacy, hoe moeilijk het was om toegang te krijgen tot de instellingen? Hoeveel beperkingen had je in je werk?
''We hebben dit gedaan in samenwerking met Zorgplein Noord (het grootste werkgeversverband voor zorg en welzijn hier in het Noorden). Met hen zijn wij de gesprekken aangegaan met de instellingen. Hierin hebben we duidelijk gemaakt wat onze bedoeling was: een realistisch beeld schetsen van werken in de zorg. En wat het belang is van de instellingen zelf behartigen; zorgen dat meer mensen aan het werk willen in deze sector. We hebben duidelijke afspraken gemaakt. Want je zit natuurlijk altijd met privacy.
Wat enorm heeft geholpen, is dat ik alleen was en met mijn mobiele telefoon filmde. Ik was daardoor erg onopvallend aanwezig. Een aantal dacht dat ik ook verpleegster was. In Nij Smellinghe moest ik ook een verpleegstersuniform aan. Daardoor vroeg een vrouw of ik haar wat koffie in wilde schenken toen ik in het verpleeghuis Neibertilla filmde dat de cliënten aan tafel gingen. Dat heb ik natuurlijk gedaan.''
- Heeft deze reportagereeks jouw beeld van de zorg veranderd?
''Mijn zusje werkt met mensen die onder begeleiding wonen, en ik heb schoongemaakt in de PZF (Psychiatrisch Ziekenhuis Franeker), dus het stond niet heel ver van mij af. Alhoewel ik in het verpleeghuis wel echt werd getroffen door de kwetsbaarheid van mensen. Je komt op de wereld, en je bent kwetsbaar en afhankelijk van je ouders, en zo is het laatste deel van je leven ook: kwetsbaar en afhankelijk van anderen.''
- Had je ook vooroordelen over de zorg, en zijn die ook veranderd?
''Ja, je hebt toch een beeld van werken in de zorg. En dat beeld is niet heel positief als je veel het nieuws volgt. Ik was positief verrast dat er dus best wel tijd is om je werk te doen. Ik heb dat wel drie keer nagevraagd. Maar bij Zuidoostzorg mag het team zelfs met voorstellen komen als ze niet genoeg tijd hebben. Ook bij thuiszorg Het Friese Land zei de verpleegkundige dat ze dan belt met planning, en dat er dan meer tijd wordt vrijgemaakt. Of dat een andere collega een cliënt uit haar route overneemt. Of dat er structureel meer tijd wordt ingepland.
Wat ik erg mooi vond, was haar visie op stress: ''Wat is stress? Het is maar net hoe druk je jezelf maakt, je moet rustig en kalm blijven.'' De lol die de verzorger had met de bewoners op Maaykehiem vond ik prachtig om te zien. Hij kwam uit de economische sector, en precies dat omgaan met cijfers die je moet halen, zorgde bij hem voor stress. Het is dus maar wat je gewend bent. Of de verpleegkundige in het ziekenhuis die zegt dat het de ene keer druk is, en dat er bijna geen tijd is voor koffie, terwijl andere dagen weer rustiger zijn. Dat is in ons werk ook zo natuurlijk.''
- Wat blijft jou het meeste bij?
''De bevalling bij mijn eerste opnamedag in Nij Smellinghe 's ochtends vroeg. Ik moest gewoon filmen van de aanstaande ouders. Ik heb wel goede afspraken gemaakt over hoe dat in beeld mocht worden gebracht natuurlijk. Ik zal eerlijk zeggen: ik viel bijna flauw. Want ik kan op tv niet eens kijken naar zulke programma's. Laat staan zelf zoiets te filmen. Maar 'mijn' verpleegkundige Anouk had dat meteen door en zorgde goed voor me. Toen ging het weer en dacht ik: ''Wow, wat een kans.'' Ik kreeg tranen in de ogen toen het kind bij moeder op de buik werd gelegd. Wat bijzonder om mee te maken zeg. Terwijl het voor al die vrouwen dagelijkse kost is. Maar ik was even helemaal van de kaart. Zo'n mooi en intiem moment. Wauw.''
- Wat is de boodschap die je wilt overbrengen met deze serie?
''Ik zou graag willen dat mensen een goed beeld krijgen van werken in de zorg. Natuurlijk is het keihard werken, en er is heus wel stress, maar het is prachtig als je zo van betekenis kunt zijn voor anderen. Dat is natuurlijk een cliché, maar het mooie van clichés is dat ze waar zijn. Ik heb mensen gevolgd die er zelf het beste van maken. Met hun houding en instelling. Met hun liefde en passie. Ze komen tevreden thuis, omdat hun werk een verschil heeft gemaakt.
Of zoals Anouk van Nij Smellinghe zo mooi zegt: ''Ik kan in dit werk mijn liefde voor mensen kwijt.'' Prachtig toch? Ik denk dat er steeds meer mensen op zoek zijn naar werk met betekenis, ertoe doen. Als je denkt: ''Zou dit iets voor mij zijn?'' Dan zou ik zeggen: ''Loop eens een dag mee en zie vooral zelf hoe het is.'' Er zijn zoveel mogelijkheden.''
Zie voor meer reportages, artikelen en informatie op Omropfryslan.nl/zorg. Meer weten over de nationale Week van Zorg en Welzijn, of over het werken in de zorg? Kijk dan op de website van Zorgplein Noord: Wzwnoord.nl.