Tips voor het perfecte Sinterklaasgedicht

Bij Omrop Fryslân hebben we daarom hulp ingeschakeld van een professionele dichter, die de Friese Sinterklazen met enkele tips wat stress kan besparen.

Taal

Hoewel het Fries in onze provincie een populaire taal is, wordt de taal lang niet zo vaak gebruikt om in te schrijven. En als dichttaal is hij nog zeldzamer. Het dichten in het Fries wordt vaak als een lastige opgave gezien, omdat de Nederlandse taal veel hulpmiddelen heeft die het rijmen makkelijker kan maken. Maar is de Nederlandse taal eigenlijk wel makkelijker om in te dichten? "Nee", zegt dichteres Sigrid Kingma, "in het Fries is het eigenlijk makkelijker, omdat veel werkwoorden dezelfde uitgang hebben, waardoor ze makkelijker gebruikt kunnen worden in een gedicht." Kingma is professioneel dichter en is rond de sinterklaastijd ook in te huren voor persoonlijke sinterklaasgedichten. Ze geeft ook voorbeelden van werkwoorden die dezelfde uitgang hebben, en die makkelijk gebruikt kunnen worden voor een gedicht:

Standaard rijmpje

Het begin van het sinterklaasgedicht is voor veel mensen niet zo moeilijk. De standaard rijmpjes worden van stal gehaald, om even op gang te komen, en de eerste zinnen op papier te hebben. Volgens Kingma mag een sinterklaasgedicht best wel beginnen met zo'n standaard rijmpje. In het Nederlands zijn de bekende rijmpjes bijvoorbeeld:

"Je moet een sinterklaasgedicht niet te moeilijk maken." Aldus Kingma, "het is geen hoogstaande poëzie, het moet grappig blijven dus je moet er niet te veel over nadenken. "In het Fries zou een gedicht bijvoorbeeld kunnen beginnen met:

"Het is vaak al bijzonder dat het gedicht in het Fries is, want de meesten doen het in het Nederlands. Dus als je het in het Fries doet dan geeft het niets als je met een open deur begint", zegt Kingma.

Hulpmiddelen

Voor wie er echt niet uitkomt met het rijmen in het Fries heeft Kingma nog een goede tip. Op de website www.taalweb.frl kan namelijk een volledig Fries rijmenwoordenboek worden gehaald. Hiervoor moet je naar de website gaan, en dan de 'downloads' opzoeken. Hier staat onder andere het Friese Handwoordenboek bij. Dit is eigenlijk een volledig gewoon woordenboek, net als het dikke boek dat bij veel mensen thuis in de boekenkast staat, mar in deze versie kun je op alternatieve wijze zoeken naar woorden. Eén van die alternatieven is het zoeken op 'Retrograde'. "Dat betekent dat je op de achterkant van een woorden kan zoeken," laat Kingma zien. Een zoekterm zoals 'Aak' levert dan de volgende bruikbare woordenlijst op:

Opzet

Volgens Kingma kan het helpen om een strakke opzet bij de hand te houden. Dit doet ze zelf ook terwijl ze gedichten voor anderen schrijft. Kingma heeft een sinterklaasgedicht-schrijf-service, waarbij ze in opdracht gedichten voor anderen schrijft. Zelf werkt ze met een versie van de onderstaande opzet:

Algemiene iepening (iepen doar)
Sinteklaas tocht ris nei, wat er foar Jantsje helje mei
Pear sinnen oer de syktocht fan Sinteklaas
Hiel Ljouwert hat er ôfsocht,
mar dochs hie der noch neat kocht,
Doe gie er yn de rein,
nei Frjentsjer mei de trein,
It waard al tsjuster en let,
Mar ek dêr fûn er it net,
Persoanlik
Dit kin in koarte anekdoate wêze, mar fansels ek in langer ferhaal
Wat oer it kado
Wêrom hat de Sint foar it kado keazen
Ofsluting
Bygelyks wêr't it kado te finen is, of hoe't it iepen makke wurde moat.

En mocht het hiermee nog niet lukken, dan is het advies om vooral groot uit te pakken met de surprise. Misschien valt het gedicht dan niemand meer op.