Vier jaar na MSC Zoe-ramp: naast bergen ook mensen bewust maken van koopgedrag

Opgevist afval van MSC Zoe © Omrop Fryslân, Remco de Vries
Op de dag af vier jaar na de containerramp met de MSC Zoe is Ellen Kuipers van de Waddenvereniging voorzichtig optimistisch over de toekomst van de containervaart. "Ik heb niet de illusie dat we het ooit stoppen, maar het wordt wel veiliger."
In de nacht van 1 op 2 januari 2019 verloor het grote containerschip MSC Zoe 342 containers boven de Waddeneilanden. In de dagen daarna spoelden tonnen afval aan op de stranden van de Waddeneilanden. Maar veel afval kwam niet boven water: dat verdween in de onderwaternatuur.
"Ik zie het nog steeds als een verschrikkelijke ramp", zegt Kuipers, projectleider rampenbestrijding en scheepveiligheid bij de Waddenvereniging. Ze is ook projectleider van CleanUpXL: een project met als doel om zoveel mogelijk afval uit zee te vissen.
Onlangs is er bij verschillende duikacties weer 100.000 kilo afval uit de Noordzee gehaald. Hoeveel of daarvan nog van MSC Zoe komt, is lastig aan te geven. Bergers halen grote spullen uit de zee. "Er zijn nog wel delen van containers gevonden." Duikers zoeken vooral bij wrakken. "Daar blijft veel klein spul achter hangen en daar vinden we echt heel veel spullen die aantoonbaar van de MSC Zoe komen, zoals elektriciteitsdraden, fleecedekens, koplampen, pannen en badjassen. De gekste dingen."
Het is gewoon een vuilnishoop in zee door de jarenlange scheepvaart.
Ellen Kuipers van de Waddenvereniging
Het grootste probleem is de hoeveelheid afval die wordt gevonden. "De MSC Zoe was één scheepsramp. Toen is 3.000 vierkante kilometer in beeld gebracht en daarbij zijn 6.000 objecten op de zeebodem gevonden." Een deel is opgeruimd. "De rest is van menselijke afkomst, van autobanden tot trailers van vrachtwagens. Het is gewoon een vuilnishoop in zee door de jarenlange scheepvaart."
Het bergen heeft ook een ander doel. "Het is ook bedoeld om de ramp met de MSC Zoe levend te houden in de hoofden van mensen. We willen niet met de vinger te wijzen, niemand heeft deze ramp. Het minste wat we kunnen doen is leren van de ramp." Ze merkt ook dat dat internationaal effect heeft. Er zijn sensoren op schepen aangebracht die er bij gevaarlijk weer voor zorgen dat het schip zo vaart dat de containers niet overboord vallen. Naast de reders zijn ook er verzekeraars mee bezig.
Het gaat iedereen aan. "Wij bestellen allemaal dingen uit het buitenland die hier met containers naartoe moeten komen. We gaan door om mensen bewust te maken van hun eigen bijdrage en hopen op een gedragsverandering. We gaan in ieder geval door om de zee steeds schoner maken."
Ellen Kuipers van de Waddenvereniging