Friese Kamerleden willen de Friese taal laten klinken in de plenaire vergaderzaal

Het debat gaat over het Bestjoersakkoart Fryske Taal en Kultuer (BFTK) en is aangevraagd door D66-Tweede Kamerlid Romke de Jong uit Gorredijk en Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie. Ze vroegen het debat aan omdat minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken er maandenlang over deed om antwoord te geven op Kamervragen over het Fries.

De Jong en Van der Graaf hadden er uiteindelijk genoeg van en vroegen een zogenaamd Tweeminutendebat aan met steun van andere Friese Kamerleden als Habtamu de Hoop (PvdA) en Harry Bevers (VVD).

Om het belang van het Fries te onderstrepen, zullen Kamerleden als De Jong en zijn CDA-collega Harry van der Molen donderdag Friestalige moties voorlezen en indienen en dat betekent dat het Fries dan volop zal klinken in de vergaderzaal, althans als de voorzitter van de Tweede Kamer daar geen stokje voor steekt.

Dat laatste blijft nog wel even spannend, vertelt De Jong. In het reglement van het parlement staat niet dat Fries spreken mag, maar er staat ook niet dat Fries spreken niet mag."

Volgens De Jong is in de Tweede Kamer tot nu toe nooit meer 'dan een paar woorden Fries achter elkaar' gesproken. Hij denkt daarom dat een record Fries spreken in de Tweede Kamer er wel in zit. Hij wil zo bijdragen aan de bewustwording dat naast de provincie Fryslân ook het Rijk verantwoordelijk is voor de Friese taal en cultuur.

Volgens cultuurgedeputeerde Sietske Poepjes kan Fries spreken in het parlement bijdragen aan de emancipatie van het Fries en de Friessprekers. "Dat een groepje Frieszinnige Kamerleden dwars door alle partijgrenzen heen het Fries gaat gebruiken in de Kamer, is een prachtige ontwikkeling", zegt ze.

De gedeputeerde vindt het ook 'de hoogste tijd' om het Fries te laten klinken in de plenaire vergaderzaal. "Het Fries is de tweede rijkstaal. Het is niet alleen een taal voor achter de voordeur en tijdens het eten, het is ook een respectabele werktaal." Poepjes wil de Kamerleden van buiten Fryslân aanmoedigen om te proberen het Fries te verstaan.

"Het Fries zit tussen het Engels, het Nederlands en het Duits in. Als je deze talen beheerst, dan moet je met het Fries een heel eind kunnen komen." Poepjes gaat zelfs nog een 'ondeugend' stapje verder. "Ook als niet-Fries Kamerlid kun je toch je best doen om een keer Fries te spreken?"

Het debat over het Fries is donderdagmiddag om 15.10 uur en gaat onder andere over het Fries onderwijs, het Fries bij de rechtbank en de positie van Tresoar. Het Rijk wil zich terugtrekken uit Tresoar, de Friese Kamerleden vinden dat zoiets niet kan vanwege de zorgplicht van het Rijk voor de Friese taal.

De aanleiding voor het debat is het nieuwe Bestjoersakkoart Fryske Taal en Kultuer, waar Rijk en de Provincie Fryslân volgend jaar over gaan onderhandelen. De Friese Kamerleden en ook de provincie vinden dat dit nieuwe Bestuursakkoord wel wat ambitieuzer mag.

"Als het aan mij ligt, is dit zeker niet de enige keer dat wij in de Kamer over het Fries spreken", zegt De Jong. "Wat mij betreft, komt het onderwerp weer terug in de Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken."

Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot liet bij het uitspreken van de Rede fan Fryslân in Leeuwarden eerder al weten dat ze blij is met het initiatief van de Friese Kamerleden voor een debat over het Fries.

Commissaris van de Koning Arno Brok is van plan om het debat bij te wonen in de Tweede Kamer. Poepjes kan er niet bij zijn vanwege andere verplichtingen.