Gedenkteken voor arbeiders die omkwamen bij de aanleg van de Afsluitdijk
Er komt een gedenkteken voor de veertien arbeiders, die zijn omgekomen bij de aanleg van de Afsluitdijk tussen 1927 en 1932. Het initiatief hiervoor komt van schrijver Bas Sleeuwenhoek.
Hij schreef in 2006 het boek Het schrale eind, een reis langs de bedwongen Zuiderzee na aanleiding van het 75-jarig bestaan van de weg. Bij zijn onderzoek voor het boek, ontdekte hij dat arbeiders bij de aanleg waren omgekomen door verdrinking of andere ongelukken.
Sleeuwenhoek wilde toen al dat er een gedenkteken zou komen, maar Rijkswaterstaat vond dat hij daar sponsoren voor moest vinden. Dat lukte niet en ook was niet duidelijk wat er met de weg zou gebeuren.
Nu, 16 jaar later is het wel gelukt. Vorig jaar meldde The Vanneau Foundation uit Harderwijk zich. De stichting voor erfgoed met historische waarde wil het gedenkteken wel betalen. Rijkswaterstaat wil nu ook meewerken aan het project.
In met name de jaren 30 kwamen de arbeiders om het leven bij het harde werken aan de Afsluitdijk. Er was geen sprake van misstanden volgens Sleeuwenhoek, maar handarbeid en machines waren dicht bij elkaar. Bij sluizen werd op grote hoogte gewerkt en ook vanwege het water gebeurden er makkelijk ongelukken.
Omdat de archieven van de Zuiderzeewerken zijn vernietigd, was lang onzeker hoeveel mensen er zijn omgekomen bij de aanleg. Aanvankelijk ging Sleeuwenhoek uit van acht doden. Door de jaren heen werden steeds meer kranten gedigitaliseerd en kwamen er nog zes gevallen boven water. Het aantal kan nog toenemen, als er meer over bekend wordt.
Vier Friezen
Onder de omgekomen arbeiders zijn vier Friezen. Ze komen uit Bolsward, Bakkeveen, Witmarsum en Harlingen. Over de man uit Harlingen, Abe Lolkema, is niet veel bekend.
Bas Sleeuwenhoek is nog op zoek naar nabestaanden of bekenden van Abele Lolkema uit Harlingen. Lolkema kwam in oktober 1927 om het leven in het water bij Zurich, toen hij van een praam viel.
Lolkema was geboren in Midlum en was getrouwd met Wilhelmina Helena Houtsma. Zij hadden een zoon Rein, die in 1945 overleed in Duitsland. De ouders van Abele waren Rein Lolkema en Theresia Potma en hij had nog een broer Frederikus. Wie meer over hen weet, kan dat laten weten via gedenktekenafsluitdijk@gmail.com.
Er wordt de komende tijd nog nagedacht over hoe het gedenkteken eruit komt te zien en waar het geplaatst kan worden. Er zijn op dit moment nog werkzaamheden bezig om de Afsluitdijk te verbeteren. Wanneer het gedenkteken zal worden geplaatst, is nog niet duidelijk.
Bas Sleeuwenhoek over het gedenkteken voor de omgekomen arbeiders
