Bruine vloot doet aan 'preventieve ruiming' van oude masten

Romke en Piet Blaauw © Omrop Fryslan
Masten en gieken die al oud zijn worden momenteel vervangen bij de bruine vloot. Logisch, zo zegt mastenbouwer Piet Blaauw uit Stavoren, maar het is niet altijd nodig. Hij spreekt over een 'preventieve ruiming'.
Opnieuw werd de bruine vloot opgeschrikt door een ongeluk. Nu door een giek die was aangetast door houtrot. Een 13-jarig meisje kwam daarbij om het leven. De schrik zit er ook bij Blaauw goed in. "Het is het meest trieste dat je kan overkomen. Ook voor de schipper, op een schip waar hij trots op is. Dat je dat dáár kan overkomen, is het meest akelig."
De burgemeester van Harlingen, Ina Sjerps, sprak zich vlak na het ongeluk fel uit. Volgens haar kon er van toeval geen sprake meer zijn na twee incidenten kort na elkaar. Blaauw wil daar niet aan. "Je kunt vandaag ook met de auto voor de apk en morgen de motor kapot hebben. Dat je zoiets zegt, slaat nergens op. Laat ik eerlijk zijn: twee keer in één jaar is niet mooi, maar het blijft een incident op zichzelf."
In de loods heeft Blaauw een stuk van een verlijmde mast staan. Het hout moet zo worden gelegd dat de jaarringen zorgen voor de juiste sterkte. "Het liefst zoveel mogelijk jaarringen, dat maakt het sterker. Heb je er één met een centimeter ertussen dan is dat minder sterk", zegt Blaauw.

Onderhoud makkelijker bij stalen mast

Er zijn verschillende opties voor een mast. Uit één stuk, verlijmd of van staal. Als het hout goed is, zijn ze allemaal sterk. Blaauw: "Een verlijmde mast is vooral stugger dan die uit één stuk. Daarmee is hij ook sterker, maar niet zoveel als mensen denken. Een stalen mast is ook stug en sterk. Het voordeel daarvan is dat je hem goed kunt controleren. Het onderhoud is ook gemakkelijker. Maar, ook deze kan van binnenuit roesten. Dan is hij ook zwakker. Een stalen mast breekt alleen niet, die buigt. "
Naast de loods ligt een lange stam. "Prachtig", zegt Blaauw. "Moet je eens goed kijken. Er zit amper een knoest op. Hier kun je een mooie mast van maken."
Achter de loods ligt het afvalhout. Versneden masten die zijn afgekeurd. Blaauw haalt er twee voorbeelden uit van rotte masten. Bij eentje die is verlijmd, kun je aan de buitenkant duidelijk zien dat er rot in zit. Bij een andere niet. Blaauw: "Kijk, hier moet je echt met een mes in steken om het te merken. Maar de eigenaar heeft ook iets vreemds gedaan. Hij heeft hem opgevuld met pur. '

'Meer onderhoud nodig'

Veel masten hebben een scheur. Dat is niet erg, aldus Blaauw. "Het gaat dan om een windscheur. Als je de mast goed onderhoudt en het vocht eruit houdt, gaat het lang goed. Ik ken een mast van 135 jaar oud, waar niets mee aan de hand is. Dan tref je er één van 12 jaar die gewoon niet meer goed is. "
De sector kan wel lering trekken uit het ongeluk. "Je moet als schipper je spullen goed in de gaten houden. Meer onderhoud verrichten. Ik heb het idee dat dat minder wordt gedaan. In het verleden werd de mast neergehaald en op bokkenpoten gelegd. Dan werd het gecontroleerd en bijgewerkt. Dat wordt nu minder gedaan. Alles moet groter op dit moment", stelt Blaauw.
Een dag na het ongeluk had Blaauw de eerste telefoontjes al binnen. Schippers die het materiaal voor de zekerheid toch maar wilden vervangen. "Ze hebben zo'n giek dan al een tijd, zeg 30 jaar, zonder problemen. Maar ze zeggen: Piet, ik weet het niet. Ik weet niet hoe het zit. Daar heb ik respect voor. Dan neem je het serieus en dat moet ook."
Een mast uit één stuk © Omrop Fryslan