Q&A: Vier vragen aan hoogleraar Hann Olff over stikstofdepositie op kwelders

De kwelder bij Koehoal © Remco de Vries
Mogelijk moet Nederland nog strengere maatregelen nemen op het gebied van stikstofreductie dan eerder gedacht waard. Dat meldt de NOS vandaag op basis van een nieuw wetenschappelijk rapport.
In het rapport van verschillende internationale wetenschappers is gekeken naar hoeveel stikstof een bepaald natuurgebied aankan. Krijgt het gebied meer stikstof te verwerken, dan betekent dat dat de natuur wordt aangetast.
Uit het rapport blijkt dat bepaalde gebieden in Nederland gevoeliger zijn voor stikstof dan eerder gedacht. In Fryslân gaat het vooral om kweldergebieden, zoals het buitendijks gebied in Noordoost-Fryslân en op de Waddeneilanden.
Kwetsbare kwelders in Fryslân © Omrop Fryslân
Hoogleraar ecologie Han Olff doet voor de Rijksuniversiteit van Groningen onder andere onderzoek naar de effecten van stikstof op het kweldergebied van Schiermonnikoog. Wij legden hem vier vragen voor.
Wat zijn eigenlijk de effecten van stikstof op een kwelder?
"Hoe meer stikstof er uit de lucht op kwelders valt, hoe meer ze verruigen. Dat wil zeggen dat bloemen zoals de zeeaster en de lamsoor verdwijnen en dat hoge grassoorten dominant worden. De soortenrijkdom gaat dan achteruit, niet alleen van planten maar ook van bijvoorbeeld bijen en vlinders op de kwelders."

Waarom moeten wij ons daar zorgen om maken?

"Gelukkig vinden heel veel mensen natuur belangrijk. Het Waddengebied, waar veel kwelders liggen, is natuurlijk ook Werelderfgoed. We hebben recent onderzoek gedaan naar de betekenis van kwelders. Hoe gezonder een kwelder is, hoe kleiner de kans dat een dijk doorbreekt bij een heftige storm."
Han Olff © Omrop Fryslân
Verder slaan ze koolstof op in de bodem, wat weer belangrijk is bij het tegengaan van het broeikaseffect. Ze zijn dus nuttig, maar ook mooi en inspirerend."

Het rapport stelt dat de zogenaamde Kritische Depositie Waarde (KDW) van sommige gebieden, waaronder de kwelders, lager ligt. Waarom is dat van belang?

"Tien jaar geleden zijn de grenswaarden, hoeveel stikstof mag er op een kwelder vallen om de karakteristieke soorten in stand te houden, onderzocht. Met dit nieuwe onderzoek is de betrouwbaarheid van die grenswaarden bijgesteld. Ze zijn preciezer geworden, en in een aantal gevallen dus ook strenger geworden", zegt Olff.
"Die KDW mag niet overschreden worden om de kwaliteit van natuur niet aan te tasten."

In overleg van boerenorganisaties en stikstofbemiddelaar Johan Remkes is deze week afgesproken om te kijken naar een alternatief voor de KDW. Hoe kijkt u daarnaar?

"Ik denk dat het niet verstandig is het kind met het badwater weg te gooien. Je kunt die KDW nu niet van tafel gooien als je nog geen alternatief hebt. Daar krijg je alleen maar uitstel van. Die KDW's staan nou eenmaal in de stikstofwet en de natuurbeschermingswet. Die koppelen de instandhouding van de natuur aan de stikstofuitstoot."
"Dan kun je wel zeggen, ik ben het met die norm niet eens, of die norm is te streng, maar die norm is op grond van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek tot stand gekomen. Je kunt ook niet zeggen dat je de maximumsnelheid op snelwegen loslaat zolang je niet zeker weet of je 100 of 130 kilometer per uur mag rijden."