Jan Teade Kooistra van LTO: "Kabinet heeft geen verstand van landbouw en natuur"

In de brief is te lezen dat er geen huizen gebouwd worden op grond van boeren die opgekocht worden. Het beruchte kleurkaartje is van tafel. Voor herstel van de natuur moet naar veel meer worden gekeken dan alleen stikstofneerslag. Van elk gebied moet apart worden bekeken wat er moet gebeuren. En stikstofruimte die vrijkomt kan worden gebruikt voor een natuurvergunning voor boeren die alleen een melding hebben gedaan van de stikstofuitstoot (de PAS melders), maar tot nu toe geen vergunning hebben.

Gedeputeerde Douwe Hoogland ziet in de brief het bewijs dat de minister goed heeft geluisterd naar de moties die de Kamer heeft ingediend en ook naar de bezwaren van de provincies. "Op bepaalde punten is ze ons wel tegemoet gekomen en om tot uitvoering van haar plannen te komen. Dat zie ik wel."

Ook CDA statenlid Anne Schelhaas ziet aanknopingspunten. "Deze brief is beter dan die van 10 juni, maar we zijn er nog lang niet. De manier waarop ze het zegt, kan duidelijker zodat iedereen weet wat ze nu precies wil. We houden dit goed in de gaten."

Voor Jan Teade Kooistra zit er niet veel nieuws in de brief. Ze moeten nu nog in kaart brengen hoe de natuur er voor staat. En ze willen naar de keten kijken om de landbouw heen. Daar was Schouten (de vorige minister van landbouw, red.) ook al mee bezig. Zoek daar eerst eens naar.

Kooistra heeft geen hoge pet op van de kennis van Van der Wal. En ook niet van premier Rutte en landbouwminister Staghouwer. "Ze hebben eigenlijk geen verstand van landbouw en ook niet van natuur. Minister Staghouwer zal ons helpen met de transitie en met kringlooplandbouw. Ik denk dat hij amper weet wat dat is. Collega's van mij die in Den Haag praten zijn ook teleurgesteld over het gebrek aan landbouwkennis."

Veel van de aanpassingen in de brief van Van der Wal zijn min of meer verstopt. Maar ze zijn van groot belang. De kleuren op het kaartje en de daarbij behorende reductiedoelen zijn veel te kort door de bocht, zo blijkt uit de brief. Die doelstellingen kunnen alleen gesteld worden als er eerst goed gekeken wordt naar een specifiek gebied en alle factoren die in dat gebied een rol spelen bij het in stand houden van de natuur. Dat is veel meer dan alleen de stikstofuitstoot.

Volgens de minister moet niet alleen gekeken worden naar stikstofreductie, maar ook naar andere zaken zoals beheer, verdroging en verstoring. Dit alles bij elkaar moet zorgen voor het herstel van de natuur en niet alleen de hoeveelheid stikstof die erop valt.

Dat betekent dat de Kritische Depositie Waarde (de waarde die wordt aangehouden als drempel waarboven de neerslag van stikstof schadelijk is voor de natuur), de KDW, als meetinstrument voor natuurherstel van tafel is. Het kan best zijn dat er te veel stikstof op een gebied valt maar dat er door goed beheer toch sprake is van gezonde natuur. En dat is het enige dat telt, zegt de minister.

Van der Wal wijst in de brief ook op de mogelijkheden van innovatie in de landbouw. Na de zomer wil het kabinet met de provincies apart afspraken maken over subsidie hiervoor. Een innovatiegezant van de overheid moet hier invulling aan geven. Een ecologiecoach moet het hele proces begeleiden en controleren. Zo'n coach wordt in september benoemd.

Kooistra ziet ondanks de handrekkingen in de brief niet veel reden om weer aan tafel te gaan met het kabinet. "De minister moet ons meer ruimte geven en meer tijd. Praten heeft zo geen zin. Bij de provincie zien ze aanknopingspunten voor de toekomst. We gaan verder met onze gebiedsgerichte aanpak en daarbij gaan we uit van een tijdspad tot 2035", zegt Hoogland.

"Ik hoop echt dat alle partijen weer met ons aan tafel gaan. Alleen samen kunnen we het oplossen." Hoogland is er niet van onder de indruk dat het kabinet vasthoudt aan 50 procent stikstofreductie in 2030, dus sneller dan de provincie wil. "Daar moeten we het nog maar eens over hebben."