Jeanne Bieruma Oosting, geboren in een koud land

Hoewel Jeanne Bieruma Oosting (1898-1994) slechts de eerste jaren van haar leven in Leeuwarden woonde, kreeg ze toch een bijzondere band met Fryslân.

Op haar negende verhuisde de familie naar kasteel 'de Cloese' in Lochem. Als ze logeerde bij haar opa op Huize Lauswolt in Beetsterzwaag, zat ze graag buiten te tekenen. Daar ontdekte ze haar liefde voor de natuur en haar tekentalent. Het bleek een vruchtbare bodem voor haar latere bestaan als kunstenares.

Jeanne groeide op in onmetelijke rijkdom. Zij was het eerste kind van ouders afkomstig uit de Friese adel (moeders zijde, Beetsterzwaag) en het patriciaat (Oranjewoud, vaderskant). Haar moeder was een dochter uit de familie Van Harinxma thoe Slooten en de Van Sytzama's. Haar vaders familie, Bieruma Oosting, had landerijen en bekleedde bestuurlijke posities.

Haar familie wilde dat ze trouwde, dat was immers het doel van een meisje in die tijd en zeker in dat milieu. Maar Jeanne kon zich niet conformeren aan het leven dat door haar stand- en seksegenoten geleid werd.

Ze wilde kunstenaar worden en ging naar Parijs. Ze was een schande voor de familie volledig mislukt, zei haar vader. Hij noemde haar 'de gifzwam in het bloembed' en wilde haar geen geld meer geven. Pas nadat hij in 1936 overleed, kreeg Jeanne een kleine erfenis waarvan ze kon rondkomen.

Hoe kwetsend het onbegrip en de tegenwerking van haar familie ook waren, het sterkte Jeanne in haar voornemen om haar eigen weg als kunstenaar te vinden.

In de documentaire is een bijzonder filmfragment te zien uit de jaren '80. Jeanne is dan al op hoge leeftijd maar werkt stug door. In dat interview vertelt ze dat ze nooit heeft willen trouwen. 'Een roeping gaat altijd een rechte weg. Het beweegt zich niet op slingerpaden,' zei ze.

In vijf musea in Nederland, waaronder Museum Belvédère in Oranjewoud en Stichting Nobilis in Fochteloo, wordt haar werk deze zomer tentoongesteld.

In de FryslânDOK 'Ik ben geboren in een koud land, niet Lapland maar Friesland' wordt duidelijk welke moeizame weg Jeanne Bieruma Oosting begin 20e eeuw moest afleggen voor een vrij en zelfstandig werkend leven.