Vaste waterschapszetels voor boeren, bedrijven en natuur weg? "Niet van deze tijd"
Waterschapsbesturen moeten helemaal democratisch zijn en belangengroepen mogen geen gratis zetels meer krijgen. De Tweede Kamer praat vanavond over dat voorstel van D66 en GroenLinks.
Belangengroepen uit de landbouw, het bedrijfsleven en natuurorganisaties krijgen nu nog automatisch een aantal zetels. Bij Wetterskip Fryslân is deze verdeling respectievelijk 3, 2 en 2 zetels.
D66 en GroenLinks vinden dat niet meer van deze tijd en bovendien niet democratisch genoeg. De twee partijen stellen voor om de Waterschapswet en de Kieswet aan te passen.
De belangengroepen zelf zijn het niet eens met de voorgenomen wijziging. "Geborgde zetels zorgen voor een afgewogen belangenafweging in de waterschappen", vindt landbouworganisatie LTO bijvoorbeeld. "De agrariërs in de waterschapsbesturen worden gewaardeerd om hun nuchterheid en gebiedskennis."
Taken worden algemener
Maar wat Kamerlid Tjeerd de Groot uit Woudsend betreft is die gedachte achterhaald. Volgens hem verandert de functie van de waterschappen. "Ze hebben tegenwoordig een veel meer algemene taak. Eerder werd er veel meer vanuit het boerenbelang gezorgd dat we de landbouw productief konden houden, maar de afweging moet nu veel breder."
De kieswet op het gebied van waterschappen is vaker veranderd. Tot 1920 mochten alleen eigenaars van landbouwgrond stemmen, later kwamen daar eigenaars van gebouwen bij. In 1978 konden ook gemeenteraadsleden en het bedrijfsleven meebesluiten.
Pas in 1995 waren de eerste algemene waterschapverkiezingen voor alle burgers met stemrecht.
De Groot diende met Laura Bromet (GroenLinks) de wetswijziging in. Ze vinden het niet terecht dat sommige groeperingen op deze manier vertegenwoordigd zijn zonder dat ze gekozen zijn. Andere partijen letten ook wel op het belang van bijvoorbeeld boeren.
Het aantal democratisch gekozen boeren in de besturen ligt in een groot deel van de waterschappen zelfs hoger dan het aantal dat er met de geborgde zetels in komt.
In de Tweede Kamer geven we ook geen zetels aan Natuurmonumenten, Unilever en Shell?
"En de taken van het waterschap komen steeds meer in het algemene belang", herhaalt De Groot. "Dan moet je dat ook zo organiseren, een niet een derde van de zetels aan speciale belangen geven. In de Tweede Kamer geven we ook geen zetels aan Natuurmonumenten, Unilever en Shell?"
De druk op de waterschappen is toegenomen, zeggen de twee initiatiefnemers. Ten eerste schommelt de watertoevoer steeds meer als gevolg van de klimaatverandering, daarnaast staat de waterkwaliteit onder druk.
Waterkwaliteit slecht
Zo waarschuwde minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat deze week nog dat de waterkwaliteit in Nederland niet in orde is. Dat kan projecten en andere ontwikkelingen zelf dwars zitten.
Bang dat de waterschappen in een nieuw systeem last krijgen van 'politieke spelletjes' is De Groot niet. "Je hebt ook minder mooie kanten aan de politiek, maar de mensen die namens politieke partijen nu in de waterschappen zitten, hebben veel verstand van zaken. Ik denk dat het helemaal goedkomt."
Er wordt donderdagavond nog niet gestemd. De Groot durft ook niet te zeggen of een meerderheid van de Tweede Kamer achter zijn idee staat. "Het is altijd spannend, maar voor andere partijen is dit ook een kans om de waterschappen klaar te maken voor de toekomst."
