Dantumadiel en de fusieperikelen: hoe ziet de toekomst van de gemeente eruit?

Op 1 januari 2024 zal de ambtelijke samenwerking van gemeente Dantumadiel met die van gemeente Noardeast-Fryslân stoppen. Daarmee ligt de volgende vraag voor de hand: hoe moet de gemeente Dantumadiel de toekomst invullen?

Nu dat gemeenten er steeds meer taken bij krijgen en tegelijk minder budget hebben, moeten gemeenten aanpoten. Voor kleinere gemeenten, zoals Dantumadiel, is het een hele opgave om complexe beleidsvragen goed uit te voeren.

Tot 2024 wordt Dantumadiel nog gesteund door de ambtelijke organisatie van gemeente Noardeast-Fryslân. Omdat er van beide kanten onvrede is over de samenwerken, is besloten om er niet mee door te gaan.

De partijen VVD, CDA en FNP willen graag dat Dantumadiel, in plaats van samenwerken, helemaal zal fuseren. In een opiniestuk in het Friesch Dagblad pleit CDA-raadslid Hilbrand Visser expliciet voor een fusie. De gemeente kan volgens hem de burgers niet meer bieden wat ze hen zouden moeten bieden, doordat de takenpakketten van de gemeenten steeds ingewikkelder worden.

Partijen als BVNL, ChristenUnie, Gemeentebelangen, SGP en Sociaal Links zijn juist tegen een fusie. De ChristenUnie noemt in haar programma de herindelingsdiscussie 'geldverslindend' en 'tijdrovend'. Belangrijk is ook de rechtstreekse band die een kleinere gemeente met de burgers heeft.

Dantumadiel is de enige Friese gemeente waar de SGP meedoet. In het met name christelijke Dantumadiel waren afgelopen raadsperiode negen van de zeventien zetels voor confessionele partijen: CDA (5 ), ChristenUnie (3) en de SGP (1).

Hoewel de SGP hier het kleinere christelijke broertje is, kan het al sinds de jaren dertig rekenen op één tot twee zetels. Daarmee is de SGP de langstzittende partij in gemeente Dantumadiel.

Nu Tom Bakker na twaalf jaar in de raad een stap terug doet, heeft de SGP een nieuwe lijsttrekker: Heerke Kooistra. Onder zijn bewind blijft de SGP tegen de koopzondag. De partij ziet het als 'voorrecht' om één dag in de week afstand te kunnen nemen van 'ons werk'. In 2017 diende de PvdA nog een motie in om de koopzondag mogelijk te maken. Na fel verzet van de confessionele partijen werd deze motie niet aangenomen.

Opmerkelijk is dat de SGP ervoor pleit om relatietherapieën uit de gemeente weg te subsidiëren. Huishoudens zijn volgens het programma 'onmisbaar' en een plek waar kinderen gevormd worden. Zodoende is en blijft het gezin volgens de SGP de 'hoeksteen van de samenleving'.

Een andere zaak die in de gemeente speelt, is de vraag naar voorzieningen. Sinds 2003 probeert het dorp Feanwâlden een dorpshuis te krijgen. Momenteel wil stichting Doarpshûs MynSkip dat er een Multifunctioneel Centrum (MFC) komt, waar onder andere de basisscholen en een sportvoorziening in komen.

Nieuwe schoolgebouwen met eventuele gymzalen moeten er namelijk toch komen: die zullen in 2024 worden gebouwd. Het leek erop dat het plan in 2017 door zou gaan toen de gemeente eindelijk met 990.000 euro kwam voor het plan.

Na veel gedoe met de subsidies in de afgelopen jaren, werd besloten dat de gemeente het toch voorlopig niet betaalt.

Alleen het CDA en Sociaal Links benoemen de situatie met het MFC specifiek. Het CDA zet in op een "breed gedragen plan voor een MFC in Feanwâlden".

Sociaal Links wil ook meewerken: zij willen "zo snel mogelijk een nieuwe brede school realiseren, integraal met een dorpshuisfunctie en sportvoorzieningen."

ChristenUnie en SGP onderstrepen het belang van de nieuwbouw van de scholen en andere voorzieningen in Feanwâlden, maar de partijen gaan verder niet in op het plan van het MFC. De SGP stelt voor om een algemeen meerjarenplan te maken voor maatschappelijk onroerend goed.

BVNL vindt dat dorpshuizen belangrijk zijn als ontmoetingsplek voor bewoners, maar de partij zegt verder niks concreets over deze kwestie. De andere partijen benoemen dit niet in de verkiezingsprogramma's.

Meer gemeenten hebben moeite met een tekort aan voorzieningen of het behoud daarvan. Regelmatig komt uit een dorp het geluid voor een MFC. Gemeenten hebben er echter vaak niet het geld voor. In een dorp als Twijzelerheide, in de gemeente Achtkarspelen, worstelt het dorpsbelang er bijvoorbeeld al jaren mee.