Leerachterstanden merkbaar op scholen: "Hoe moet ik dit allemaal behappen?"

Twee jaar corona hakt erin bij leerlingen van het voortgezet onderwijs. Sociaal, mentaal en ook de schoolresultaten lijden eronder. De leerachterstanden lopen op.
"Ik baal er wel eens van hoe het allemaal gaat":
Dat komt door twee jaar wisselend thuisonderwijs, de lockdown van de afgelopen maanden, maar ook doordat veel jongeren zelf corona krijgen en er ook nog even uit raken omdat ze ziek zijn.
Op het Bogerman College in Sneek zijn er extra hulplessen opgezet om vooral examenleerlingen weer op weg te helpen. Dat vinden de leerlingen erg fijn, want ook kun je corona de schuld geven: niemand wil zakken.
Ik denk wel eens: hoe moet ik dit allemaal behappen?
Tara (vwo-6)
"Lukt het niet, dat lukt het niet", zegt Tara út vwo-6. "Maar ik wil wel heel graag en dan baal ik ervan hoe het allemaal gaat. En ik denk wel eens: hoe moet ik dit allemaal behappen?"
Ook Anna Minke merkt problemen door corona: "Ik kreeg met de kerst corona, vlak voor de toetsweek was ik erg ziek. En ik ben nog steeds moe."
Leerlingen van het Bogerman in Sneek © Simone Scheffer
De afgelopen twee jaar hebben dus nu al sporen achtergelaten. In de resultaten van bijvoorbeeld toetsen is dat soms ook wel te zien.
Al is het wel een wisselend beeld, vertelt rector Annemarie Kingma. Ze denkt dat de gevolgen van deze coronaperiode nog wel jaren te merken zullen zijn, want het loopt van basisschool tot het einde van het middelbaar onderwijs dat leerlingen last hebben gehad van het onrustige onderwijs.

Grote verschillen

"Maar we zien wel heel grote verschillen", zegt Kingma. "In vwo-6 en havo-5 merken we minder problemen dan in de tweede klas. In de tweede klas liepen ze vorig jaar ook al achterstanden op." De bovenbouwjaren hebben in ieder geval nog een paar jaar gewoon onderwijs gehad.
De docenten staan daarom voor een dilemma: ze willen de toetsen niet te moeilijk maken, maar te eenvoudige toetsen kan later ook problemen opleveren. Dat proces moet goed worden bewaakt.
Anna Minke druk aan de studie © Simone Scheffer
Op 'Lesplein 2' komen de leerlingen samen om extra te studeren en er zijn ook helpers: docenten, maar ook leerlingen die het allemaal wat makkelijker hebben. Die assisteren ook en helpen met de studie.

Exacte vakken

Erik de Vries is betrokken bij de begeleiding van de leerlingen. Hij ziet dat het vooral de exacte vakken zijn waar weel moet worden geoefend en de achterstanden oplopen. "Gaandeweg het jaar kijken we hoe leerlingen ervoor staan en of ze meer behoefte hebben aan ondersteuning."
Ongeveer 25 tot 30 procent had zelf corona of zat in quarantaine.
Erik de Vries over de toetsweek
De flexibiliteit wordt behoorlijk op de proef gesteld. Toetsweken bijvoorbeeld moeten opgesplitst worden, omdat teveel leerlingen ziek zijn of in quarantaine zitten. "Vorige week was er een toetsweek", zegt De Vries. "Ongeveer 25 tot 30 procent had zelf corona of zat in quarantaine. Dan moet je meteen bedenken hoe je dat in gaat halen."

Motivatie

Een van de leerlingen die meehelpt is vwo'er Jurre de Boer. Zelf heeft hij niet veel last van de onrustige tijd. Hij zit op het lesplein om klasgenoten te helpen bij vakken waar ze het moeilijk mee hebben.
Bij veel klasgenoten ziet hij motivatieproblemen door al het thuisonderwijs. "Ik merk echt dat sommigen een grote achterstand hebben door de coronasituatie. Alles staat stil."

Vertrouwen

Toch zitten ze niet bij de pakken neer. De docenten niet, de directeur niet en ook de leerlingen niet. Er komt een einde aan deze situatie. Als aan Anna Minke wordt gevraagd 'komt het goed?', zegt ze voluit: "Ja, het komt goed. Ik heb veel vertrouwen in mezelf."
Luister naar de verhalen van Tara, Anne Minke en Jurre:
Andere middelbare scholen in Fryslân merken de leerachterstanden ook. Op het Singelland in Drachten is de grootste vertraging te merken bij de cruciale vakken zoals begrijpend lezen en rekenen. Op het Ulbe van Houten in Sint-Annaparochie zijn de exacte vakken als wiskunde en natuur- en scheikunde het lastigst om bij te werken. Op die school zitten nu 7 van de 36 klassen thuis.

Sneller afgeleid

Verder zijn de concentratie en de motivatie bij de leerlingen afgenomen. De schoolkinderen zijn sneller afgeleid en pikken de instructie minder snel op, zegt Alle Visser, directeur onderwijs van VHS Singelland.
De studieruimte van het Bogerman College © Simone Scheffer
Volgens Visser komt dat deels door het digitale onderwijs. Daarbij heeft de docent de klas veel minder aan kunnen sturen. In Sint-Annaparochie merken ze iets vergelijkbaars: de leerlingen vinden het over het algemeen moeilijker om klassikaal les te volgen.

Grootste zorgen over mentale gesteldheid

Scholen maken zich vooral zorgen over het effect dat deze bijna twee jaar van corona heeft gehad op de mentale gezondheid van de leerlingen. In Sint-Annaparochie hebben leerlingen angst om weer naar school en de druk op het zorgteam is groot.

CEDIN: kijk vooruit

Het CEDIN, dat scholen begeleidt met allerlei zaken, ziet wel dat scholen ermee worstelen, maar wil de scholen vooral meegeven niet te veel in het nu te blijven hangen, maar vooruit te kijken en vooruit te gaan met de kinderen. Hoe groter de nadruk die je legt op hoe slecht het gaat, des te slechter het wordt, zegt een woordvoerder.