Veel soja in veevoer niet duurzaam, maar wel met keurmerk
In veevoer zit nog steeds soja met een duurzaamheidskeurmerk, terwijl het toch verbouwd is na het kappen van oerbos. De kritiek op het keurmerk neemt toe en sommige partijen willen ervan af.
Er is steeds minder vertrouwen in het duurzaamheidskeurmerk voor soja. Het RTRS-label voorkomt niet dat er oerbos in Brazilië wordt gekapt om soja te verbouwen. Dat blijkt uit onderzoek van tv-programma Zembla en sommige natuurorganisaties.
Volgens het Wereld Natuur Fonds (WWF) is Nederland de grootste soja-importeur van Europa. In Nederland gaat het grootste deel van de geïmporteerde soja naar de veevoerindustrie, voor ongeveer 60% van de soja in veevoer in Nederland geldt het RTRS-certificaat.
Het WWF vindt de certificering een mislukking. Ze geloven ook niet dat het keurmerk leidt tot minder ontbossing. De melkveehoudersvakbond vindt ook dat het keurmerk niet deugt. "Zo'n certificaat is een boterbriefje. Alles wat van papier is, is fraudegevoelig", zegt voorzitter Harm Wiegersma. Hij vindt niet dat de boeren er iets aan kunnen doen.
Milieudefensie vindt gecertificeerde soja ook niet duurzaam. Er is geen garantie dat het niet uit gebieden komt waar geen bossen voor zijn gekapt, zegt de organisatie. Het is volgens Milieudefensie totaal onverantwoord dat bedrijven zoals VION, FrieslandCampina, Agrifirm, De Heus en ForFarmers nog zulke vrijwillige keurmerken aanhouden.
'Wat we nu doen, is het maximaal haalbare'
De voorman van de brancheorganisatie voor veevoerproducenten was niet bereikbaar voor commentaar. In de uitzending van Zembla kwam Hank Flipsen van Nevedi aan het woord: "Wanneer ben je tevreden?", is zijn vraag. "Mag er 0 ontbost worden, is 1 hectare goed, 100 of 1000? De definitie van ontbossingsvrij is niet hetzelfde als dat er geen boom wordt omgehakt in Brazilië. Die garantie kun je niet geven. Wat we nu doen met certificering, in Nederland voorop, het maximale haalbare is in de markt."
Meer controle
Duurzaamheidscertificaten worden gekocht, zoals dat ook met groene stroom gaat. Het idee was dat er automatisch meer duurzame soja wordt aangeboden, als er maar zoveel mogelijk certificaten gekocht zouden worden. Maar dat gaat niet goed. Zuivelconcern FrieslandCampina en veevoerproducent Agrifirm doen onderzoek om te kijken of er meer gecontroleerd kan worden, zonder dat het te veel kost.
"De huidige situatie is dat de ontwikkeling van de aankoop van certificaten niet snel genoeg gaat. Dat speelt vooral in Noord- en West-Europa", zegt Ruud Tijssens fan Agrifirm. "Het leidt niet tot voldoende volume op de totale wereldproductie. En dat is de belangrijkste reden dat we zeggen: we moeten nu wel een vervolgstap gaan zetten."
Ze willen onderzoeken of ze het hele jaar door soja kunnen gebruiken, waarvan zeker is dat er geen bos voor is gekapt. Dus uit gebieden met minder risico op bomenkap. Dan wordt bij minder aanbieders soja gekocht dan nu en de uitdaging is om de kosten dan laag te houden. Maar dat maakt niet uit als het keurmerk niet klopt, vindt pok de melkveehoudersvakbond.
Wiegersma: "Het punt is dat Agrifirm geen marktleider is. Feitelijk hoort het bij de brancheorganisatie te gebeuren en niet bij Agrifirm", vindt Wiegersma. "Het wordt ook gedaan, maar als het certificaat niet goed genoeg is, zal je er wat aan moeten doen. Meer controle of misschien wel een andere certificeerder.
Europese wet als vervanging van keurmerksysteem
Medeoprichter van het RTRS-certificaat is het Wereld Natuur Fonds. De organisatie is teleurgesteld dat het niet werkt en heeft er geen vertrouwen meer in. Het WWF pleit voor een strenge Europese wet die het keurmerksysteem moet vervangen. Ook daar worden veel vraagtekens bij gezet. Voorlopig is ons stukje vlees of de melk nog niet vrij van soja dat verbouwd is na het vernielen van het oerbos.