Doorsnee Friezen praten over het Fries: "We moeten er nu bij zijn"

Hoe denken 'gewone' Friezen over het Fries en de toekomst van hun taal? Vinden ze het Fries belangrijk? Praten ze het met hun kinderen? Met vrienden en familie? In de Trynwâlden is komend jaar de primeur van een Brede Maatschappelijke Discussie over het Fries om antwoorden te krijgen op zulke vragen.
Willem Verf © Omrop Fryslân
De bedoeling is dat er een bijeenkomst komt voor zo'n dertig mensen van tussen de 20 en 30 jaar. Met het doel om erachter te komen hoe men denkt over het Fries. De proef moet een aanjager zijn voor veel meer van zulke bijeenkomsten door de hele provincie.
Willem Verf van de stichting BMD Frysk probeert al een poos om zo'n discussie op gang te brengen. De provinciale politiek was lang huiverig, maar nu komt het er eindelijk van.

Met de doorsnee Fries

De reden dat Verf zo lang vol heeft gehouden: "Er wordt een hele hoop gepraat over het Fries, maar dat zijn vaak gesprekken met mensen die beleidsmatig met de taal bezig zijn, voor hun beroep. Maar het wordt tijd dat we met de doorsnee Fries praten."
Dan word het hoog tijd dat het duidelijk wordt!
Als blijkt dat de Friezen onverschillig zijn, maakt dat de discussie niet minder waardevol, zegt Willem Verf
Dat moet een beeld geven van wat die gemiddelde Fries, voor zover die bestaat, vindt van de taal en de toekomst daarvan. "De Friese taal dreigt ons nu te ontkomen. Hoe kunnen we er nu voor zorgen dat we het in gebruik houden", vraagt Verf zich af.
En als uit het die bijeenkomsten blijkt dat het de Fries de helemaal niet zoveel kan schelen? "Dan wordt het hoog tijd dat het duidelijk wordt! Maar wij zijn er niet zo somber over."

Nu erbij zijn

Het gaat ook om bewustwording, volgens Verf. "Een vis weet niet dat hij in water zwemt. De meeste Friezen die alle dagen het Fries gebruiken, denken er ook niet over na hoelang dat zo blijft. Maar we weten dat 80 procent van de basisschoolkinderen hier Nederlands praat met leeftijdsgenoten. Daarom moeten we er nu bij zijn."
Het was al langer de bedoeling dat de Brede Maatschappelijke Discussie zou beginnen. In 2020 waren er al plannen, maar vanwege het coronavirus is het meerdere keren uitgesteld. Inmiddels is de financiering ook rond: de stichting heeft 3.000 euro subsidie van de provincie gekregen en een bijdrage van 2.000 euro van het Jan Roelof Geertsmafonds.
In totaal wil Verf ongeveer dertig bijeenkomsten houden door de hele provincie. De eerste dus in de lente in de Trynwâlden. "We moeten een representatieve groep mensen hebben. Geen mensen die op voorhand zeggen dat het Fries niets is, maar ook net mensen die overdreven pro-Fries zijn. We zoeken mensen die het Fries wel alle dagen gebruiken, maar niet fanatiek voor of tegen zijn."
Alle bijeenkomsten samen moeten een goed beeld opleveren. "Het resultaat willen we aanbieden aan de provincie politiek. Zo kunnen we laten zien hoeveel draagvlak er is voor het Fries en wat voor maatregelen erop aansluiten. Het moeten niet altijd maar maatregelen zijn die van boven of bedacht zijn, maar die aansluiten op wat mensen bezighoudt."