Kades Fochteloërveen voor 30 miljoen opgeknapt

Het is de grootste klus die Natuurmonumenten op dit moment onderneemt; het opknappen van de kades in het Fochteloërveen. Drie jaar geleden leek het nog onmogelijk, maar nu is er 25 tot 30 miljoen gevonden om dit werk uit te voeren.
Boswachter Martin Snip legt het belang van de reddingsoperatie uit:
Het verdrogen van het veen kan worden tegengehouden en daarmee ook het afgaan van een klimaatbom. In het veen is namelijk veel van het 'klimaatgas' CO2 opgeslagen en als het veen verdroogt, dan komt dat vrij.

Verrot hout

Het Fochteloërveen is volledig afhankelijk van regenwater en het vasthouden daarvan. Tot en met 2014 leek het opdelen van het gebied in diverse delen met kades daar omheen daar goed voor te zorgen. Daarna is langzamerhand duidelijk geworden dat het hout in de kades veel eerder is begonnen te rotten dan gedacht doordat het 's zomers steeds droger wordt.
Werk aan een proefstuk van een nieuwe kade © Omrop Fryslân/Remco de Vries
Daardoor zijn de kades op honderden plekken weggeslagen. Het veen om het gebied heen is door vervening en landbouwgebruik ver weggezakt waardoor het Fochteloërveen nu als een droog eiland daarboven zit.

Levend veen

En dat betekent dat het gebied steeds verder verdroogt waardoor bijvoorbeeld de nesten van kraanvogels toegankelijk worden voor roofdieren en het veen verdwijnt. De maatregelen die er nu komen, moeten dat niet alleen keren, het moet er ook voor zorgen dat het veen weer toeneemt zodat er zogeheten 'levend veen' ontstaat dat mee gaat met de waterstanden in het gebied.
Nieuw veen dat ontstaat in het Fochteloërveen © Omrop Fryslân, Remco de Vries
Al met al moet er 40 tot en met 50 kilometer aan kades worden aangepakt waarbij er goed op wordt gelet dat daarbij niet het winterverblijf van bijvoorbeeld slangen over de kop gaat.

Kraanvogels

De nieuwe kades bestaan voor een groot deel uit zand, maar ook uit keileem en veen. Zij komen te staan op een grondlaag die geen water door laat en zijn makkelijk te repareren als er toch een lek ontstaat. De hoop is dat deze klus in 2024 klaar is, maar helemaal duidelijk is dat nog niet. Het is even zoeken wanneer je zoiets kunt doen zonder dat de natuur er teveel last van heeft.
Met name de broedende kraanvogels zijn snel verstoord en nu is ook duidelijk dat dit voorjaar een paartje Wilde zwanen met succes hebben gebroed in het gebied. Wilde zwanen overwinteren voor een deel ook in en om het Fochteloërveen.

Elektrisch

Het geld komt van het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij, de twee provincies Fryslân en Drenthe plus de betrokken gemeenten en waterschappen. Het werk wordt zoveel mogelijk elektrisch uitgevoerd en het zand komt uit een zandwinning dichtbij door een buis zodat er niet veel met vrachtwagens gereden hoeft te worden. Later wil Natuurmonumenten ook nog naar de paden kijken. Mensen komen daarop soms te dicht bij plekken die heel kwetsbaar zijn.