Stichting wil discussie: "Vertekend beeld in onderzoek naar status Fries"

Uit onderzoek blijkt dat het met veel streektalen slecht gaat, maar niet met het Fries en het Limburgs. Volgens secretaris Willem Verf van de stichting Brede Maatschappelijke Discussie Fries kan dat komen doordat de talen een formele status hebben en mensen er sympathie voor hebben. Dat klinkt goed, maar volgens Verf is het belangrijk kritisch te zijn tegenover het onderzoek waar dat uit blijkt.

Van 1985 tot 2014 deed dr. Geert Driessen van de Radboud Universiteit van Nijmegen onderzoek naar hoe het met het Fries gaat. Daar bleek uit dat in 1985 zo'n 60 procent van de ouders Fries spreken met hun kinderen. In 2014 was dat nog maar zo'n 30 procent.

Sinds 2014 hebben de onderzoeken naar de status van het Fries een andere opzet. Daarin beoordelen mensen zelf hoe goed ze Fries kunnen verstaan, spreken, lezen of schrijven. In zo'n onderzoek weet je niet wie het invult, en als deelnemer wil je je al gauw van je goede kant laten zien. Zo krijg je een vertekend beeld, zegt Verf.

Voor 2014 werd er gebruikt gemaakt van een betere opzet, waarin werd beoordeeld hoe goed men écht was in het Fries, in plaats van hoe goed ze zelf vonden dat ze waren. Door dit verschil denkt Verf dat het vandaag de dag in de werkelijkheid wel eens aardig slechter kan gaan met het Fries dan in 2014, ondanks de positieve resultaten.

Volgens Verf komt het aan de ene kant door bezuinigingen op universiteiten dat dergelijk onderzoek niet meer wordt gedaan, en aan de andere kant doordat de Friese taal misschien minder maatschappelijk relevant wordt.

Niet alle Statenleden zijn even geïnteresseerd in de taal. Daarnaast zijn sommige mensen die wél geïnteresseerd zijn in het Fries bang dat uit maatschappelijke discussie blijkt dat de taal inderdaad niet meer relevant genoeg is. Verf: "Maar het enige wat er dan gebeurt, is dat duidelijk wordt wat mensen toch al vinden, en wat toch zal gebeuren." Dan houdt het op voor het Fries.

Als we de Friese taal willen behouden, dan zijn politieke en economische middelen nodig, maar mensen moeten het ook willen. En er wat voor over hebben, zo denkt Verf.